نوروز و سالنامه سبز؛ فرصتی تازه برای حفاظت از کره خاکی

نوروز به عنوان یک زمان برای تحول و تغییر، بار دیگر این امکان را به ما می دهد که حیات طبیعت را احیا کنیم. این زمان فرصتی است برای بازاندیشی در شیوه زندگی و اتخاذ تصمیمات جدید. در این ایام، افراد و خانواده ها تلاش می کنند تا برنامه ریزی ها و تصمیماتی در جهت بهبود کیفیت زندگی خود اتخاذ نمایند. با توجه به مشکلاتی مانند تغییرات آب و هوایی، بحران آب، آلودگی هوا و فرسایش خاک که هر روز به وضوح بیشتری مشاهده می شود، ضرورت انجام اقداماتی برای حفاظت از کره زمین محسوس است.

نوروز به مثابه آغاز دوره ای از مرور گذشته و چشم اندازی به آینده است. در این زمان معمولاً تصمیمات جدیدی اتخاذ می شود، از پیشرفت های شغلی تا تهذیب وضعیت جسمی و روحی و … اما کمتر دیده شده که در میان این تصمیمات، اهدافی مرتبط با زمین، محیط زیست و منابع طبیعی مشخص گردد.

چرا تصمیمات آغاز سال اهمیت دارند؟ 

بر اساس تحقیقات روانشناسی انگیزشی و رفتارشناسی، تصمیماتی که در آغاز یک دوره جدید مثل سال نو، روز تولد یا شروع فصل جدید شکل می گیرند، تحت تأثیر یک پدیده روان شناختی به نام «اثر نقطه عطف» قرار می گیرند. این پدیده نشان می دهد که در زمان های خاص، افراد انگیزه بیشتری برای انجام تغییرات پایدار دارند، زیرا این موقعیت ها به نمادی برای آغاز دوباره تبدیل می شوند.

نوروز، فرصت های سبز

علاوه بر اهداف متداول هر سال برای ارتقاء کیفیت زندگی فردی، می توان به بهبود وضعیت زمین و منابع طبیعی نگاهی نو داشت و با اتخاذ تصمیماتی که لازم نیست پیچیده یا گسترده باشند، در راستای بهبود شرایط محیط زیست گام برداشت.

تصمیمات زیست محیطی می توانند در سطوح فردی، خانوادگی و اجتماعی شکل بگیرند. به عنوان نمونه، صرفه جویی در مصرف آب، کاهش مصرف انرژی و کاستن از استفاده از پلاستیک، با اقداماتی نظیر به کارگیری کیسه های پارچه ای، بطری های چندبار مصرف و ظروف غیر یک بار مصرف، نمونه هایی از های فردی به حساب می آیند.

کاهش مصرف کاغذ با تکیه بر قبوض الکترونیکی و اجتناب از چاپ غیرضروری، مدیریت پسماند با تفکیک زباله های خشک و تر، انجام بازیافت و همچنین سفرهای مسؤولانه با احترام به طبیعت، جزو اقداماتیست که می توان در سطح خانواده دنبال کرد؛ از جمله کاشت سالانه یک نهال و مراقبت از آن.

بهینه سازی مصرف انرژی از طریق عایق بندی درها و پنجره ها به منظور کاهش اتلاف گرما، حمایت از تولیدات محلی و پایدار با خرید از کشاورزان محل، گسترش آگاهی و آموزش از طریق شرکت در دوره های آموزشی محیط زیستی و ترغیب دیگران به انجام اقداماتی سبز و فعالیت های داوطلبانه مانند شرکت در برنامه های پاکسازی طبیعت، کمپین های محیط زیستی و پروژه های اجتماعی، می توانند از دیگر تصمیمات اجتماعی باشند که در قالب های فردی یا خانوادگی پیاده سازی شوند.

انگیزه های سبز در خانوادگی

های سبز می توانند از روزهای نوروز آغاز شود. با انجام اقداماتی نظیر هدیه های سازگار با محیط زیست و تغییر سبک زندگی، به عنوان مثال در نوروز ۱۴۰۴ می توان به جای ارائه هدایای غیرضروری، بطری های قابل استفاده مجدد و کیسه های دائمی هدیه داد.

برای تشویق اعضای خانواده، به ویژه کودکان، در رعایت اصول زیست محیطی می توان چالش های سبز نوروزی را مطرح کرد؛ نظیر چالش دو هفته ای بی استفاده از پلاستیک یک بار مصرف، چالش کاهش ۲۰درصدی مصرف آب در خانه، یا استفاده از دوچرخه و پیاده روی به جای خودرو برای مسافت های کوتاه.

نقش نهادهای دولتی؛ از سیاستگذاری سبز تا حمایت از تغییرات فردی

علاوه بر تغییرات فردی، مسئولیت نهادهای دولتی در تأمین زیرساخت های سبز نیز غیرقابل انکار است. آن ها باید با حمایت از حمل و نقل عمومی پاک، توسعه ناوگان حمل ونقل برقی و ایجاد مسیرهای دوچرخه سواری، پیاده سازی سیاست های مدیریت پسماند، ترغیب به بازیافت، محدود کردن زباله های پلاستیکی و ممنوعیت استفاده از پلاستیک های یک بار مصرف در ادارات دولتی، به همراه آموزش مفاهیم زیست محیطی در کتب درسی و برنامه های آموزشی، جامعه را به پایبندی به تصمیمات محیط زیستی سوق دهند.

نوروز همواره نشان دهنده بازسازی و آغاز دوباره است؛ فرصتی که می تواند با تصمیمات زیست محیطی در شرایطی بهتر رقم بخورد.