حفاظت از اکوسیستم تالاب ها در اولویت سازمان محیط زیست قرار دارد

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به مشکلات زیست محیطی تالاب ها و نگرانی ها درباره وضعیت برخی از آن ها، بر اهمیت گردش آزاد اطلاعات در این حوزه، ضرورت همکاری بین دستگاه ها، انسجام در سیاست گذاری و پرهیز از دیدگاه های جزئی، و همچنین برنامه ریزی دقیق و اجرای سیاست های مؤثر به ویژه در مدیریت تالاب ها تأکید کرد.

شینا انصاری در یادداشت هفتگی خود با عنوان «حفاظت از تالاب ها برای آینده مشترک ما» به این نکته اشاره کرده است:

«در هفته ای که گذشت و به مناسبت روز جهانی تالاب (دوم فوریه)، جلسه ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب ها به ریاست آقای دکتر عارف و نمایندگان دستگاه های عضو این ستاد برگزار شد. در این جلسه به بررسی و مرور مصوبات شش جلسه ای که از سال ۱۳۹۷ تاکنون درباره موضوع تالاب ها شکل گرفته، پرداخته شد.

تصویب تصمیمات مرتبط با «میانکاله»

در این جلسه، بحث های مشخصی در مورد برنامه ها و اقدامات مرتبط با تالاب «میانکاله» انجام شد و طبق تأکید معاون اول رئیس جمهور، مقرر گردید پیگیری مسائل تالاب ها در اولویت تمامی دستگاه های عضو ستاد قرار گیرد.

نگرانی از وضعیت تالاب ها

در این هفته تالاب «گندمان» به عنوان بیست وهفتمین تالاب کشور در فهرست تالاب های بین المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید. این خبر به همراه گزارش پیشین در مورد معرفی سه شهر تالابی «کیاشهر»، «بابل» و «گندمان» به عنوان مناطق تالابی، و همچنین آقای «ایمان ابراهیمی» به عنوان قهرمان جوان تالاب های جهان، خوشحالی زیادی را در دل دوستداران محیط زیست ایجاد کرد؛ خوشحالی که با نگرانی عمیق از وضعیت کنونی بسیاری از تالاب های کشور در هم آمیخت.

کاهش کیفیت آب تالاب ها

روند توسعه ناپایدار در کشاورزی در بالادست تالاب ها نظیر تالاب های «بختگان»، «ارومیه»، «جازموریان»، تعداد چاه های مجاز و غیرمجاز در حوضه های تالابی، ساخت سدها و بندهای متعدد بر روی رودخانه های ورودی، و محدودیت در منابع آب، به کم آبی و خشک شدن آن ها منجر شده است. علاوه بر این، وضعیت منابع آب تالابی به دلیل ورود آلاینده ها و کاهش مقدار آب از نظر کیفی نیز با چالش روبه رو گردیده است.

اولویت تخصیص آب تالاب ها بعد از آب شرب

با توجه به اهمیت ویژه این اکوسیستم های باارزش و تبعات ناشی از خشک شدن آن ها، در قانون تأمین حداقل نیاز آب زیست محیطی تالاب ها پس از آب شرب در اولویت قرار گرفته، اما متأسفانه به دلایلی همچون تأمین معیشت، تحقق کامل این نیاز آبی با اولویت های لازم انجام نشده است.

جبران «ناترازی آب» در تخصیص حق آبه محیط زیستی تالاب ها

برای جبران ناترازی آب و با در نظر گرفتن آمایش سرزمین در طرح های توسعه مرتبط به منابع آبی، بازنگری در اسناد تخصیص منابع و مصارف آب با هدف تخصیص کامل حق آبه های زیست محیطی به تالاب ها و پایدار نگهداشتن جریان رودخانه ها امری ضروری است که می تواند به بهبود وضعیت تالاب ها در حوضه ها و پایداری آن ها کمک کند.

تالاب ها به کانون گرد و غبار تبدیل شده اند

مطابق آخرین مطالعات، ۱.۵ میلیون هکتار از تالاب های ایران به درجات مختلف به کانون و تولید گرد و غبار تبدیل شده اند. یکی از حیاتی ترین راهکارها برای جلوگیری از فعال شدن این کانون ها، تأمین حداقل نیاز آبی و همچنین از بین بردن تخریب بستر و پوشش گیاهی تالاب ها، حفاظت و مدیریت چرای دام در این مناطق، و مشارکت در حفاظت این اکوسیستم های ارزشمند با همکاری تمامی ذی نفعان و جوامع محلی، و به خصوص مدیریت پایدار منابع آبی در سطح آبخیز هر تالاب است.

حفاظت زیست بومی تالاب ها در دستور کار سازمان محیط زیست

سازمان حفاظت محیط زیست نه تنها تالاب ها را به عنوان عرصه های آبی بلکه به عنوان محیط هایی با خدمات وسیع زیست بومی، اجتماعی و اقتصادی می نگرد، از این رو حفاظت زیست بومی تالاب ها در رأس برنامه های این سازمان قرار دارد. در این رویکرد، همکاری مردم و تعامل بین دستگاه ها نقش مهمی ایفا می کند.

او تأکید کرد: «گردش آزاد اطلاعات» یکی از اجزای اساسی این رویکرد در حفاظت تالاب ها به شمار می رود. سازمان حفاظت محیط زیست در پی آن است که پل ارتباطی میان دستگاه های مختلف و بین دولت و جوامع محلی تالاب ها و عموم مردم باشد. تغییرات مدیریتی در این حوزه، ممکن است این گردش آزاد اطلاعات را دچار مشکل کند و سازمان در تلاش برای رفع این موانع است، زیرا بر این باوریم که این گردش آزاد اطلاعات به معنای دعوت به مشارکت بیشتر و ایجاد ابتکارات و خلاقیت های جدید در زمینه حفاظت است.

همکاری برای مقابله با چالش های محیط زیستی

سازمان بر شکل گیری همکاری بین دستگاهی، انسجام در سیاست گذاری و پرهیز از بخشی نگرایی، برنامه ریزی دقیق و اجرای سیاست های مؤثر و در مواردی سخت گیرانه در مدیریت و حفاظت از تالاب ها تأکید دارد. بدون تردید، یکی از عوامل اصلی موفقیت در مدیریت تالاب ها، همکاری نزدیک و تعامل اثرگذار میان نهادهای دولتی و غیردولتی و ارتقاء نقش جامعه محلی است؛ موضوعی که در تدوین و اجرای برنامه های مدیریت زیست بومی تالاب ها نیز مد نظر قرار گرفته است و امیدوارم با تلاش های پایدار و همکاری های مؤثر ملی و بین المللی، بتوانیم مخاطرات تالاب های ایران را کاهش دهیم، که این امر نیازمند زمان، منابع و اراده جمعی است.»