احتیاج به احیای پرستاری با بهره گیری از توانمندی های دانشکده های پرستاری

قائم مقام اول شورای عالی نظام پرستاری با اشاره به چالش کمبود پرستار در نظام بهداشت و درمان کشور، بیان کرد: به طور متوسط سالانه حدود ۶ هزار نفر از پرستاران به واسطه بازنشستگی از چرخه خدمت حذف می شوند، در حالی که هیچ نیروی جانشینی برای آنها در نظر گرفته نمی شود. این موضوع به افزایش فشار کاری، فرسودگی شغلی، نارضایتی و ترک خدمت منجر می گردد و ضرورت دارد که با برگزاری سریع آزمون استخدامی و ورود نیروهای تازه نفس، جانی دوباره به بدنه پرستاری کشور دمیده شود.

قاسم ابوطالبی در گفتگو با با اشاره به وخامت وضعیت بیمارستان ها به خاطر کمبود نیروی پرستاری، خاطرنشان کرد: با وجود نیاز شدید مراکز درمانی به پرسنل پرستاری، برگزاری آزمون استخدامی طی سال های اخیر به شکلی محدود و نامنظم انجام شده است و عدم وجود نیروی کافی در بیمارستان ها، سلامت عمومی جامعه را به خطر انداخته است. چالش کمبود پرستار به یک موضوع جدی در نظام سلامت بدل شده و ضرورت دارد توجه بیشتری به آن مبذول گردد. عواملی از جمله تعطیلی و ادغام بخش های بیمارستانی به واسطه این کمبود، به وضوح بر زندگی مردم اثر می گذارد.

تأخیر در آزمون استخدامی سال جاری

قائم مقام اول شورای عالی نظام پرستاری در خصوص آزمون استخدامی وزارت بهداشت توضیح داد: با پیگیری های سازمان نظام پرستاری، برگزاری آزمون استخدامی جهت جذب نیروی پرستاری در سال جاری پیش بینی شده بود، اما به دلایل نامشخص این برنامه به سال آینده موکول گردید. این تأخیر در برگزاری آزمون برای سازمان نظام پرستاری قابل پذیرش نیست و انتقاد جدی به آن وارد است. سؤال این است که «تکلیف بخش های بیمارستانی که تعطیل شده و نیاز به خدمات بهداشتی درمانی مردم با تأخیر در برگزاری آزمون چه می شود؟»

خروج سالیانه ۴ تا ۶ هزار پرستار از چرخه خدمت

وی توضیح داد: هر سال تعداد قابل توجهی از پرستاران به دلایل مختلف از چرخه خدمت خارج می شوند. به طور میانگین، حدود ۴ تا ۶ هزار نفر به خاطر بازنشستگی از خدمت دور می گردند، در حالی که نیروی جایگزینی برای آنان درنظر گرفته نشده است. این وضعیت منجر به افزایش بار وظایف، فرسودگی شغلی، نارضایتی و ترک خدمت می شود و ضروری است که با برگزاری سریع تر آزمون استخدامی و ورود پرستاران جدید، ساختار پرستاری کشور تقویت گردد.

صدور ۳۰۰۰ گواهی Good standing برای پرستاران در سال گذشته

ابوطالبی ادامه داد: آمار دقیقی درباره مهاجرت شغلی پرستاران وجود ندارد، اما در سال گذشته حدود ۳۰۰۰ نفر از سازمان نظام پرستاری درخواست گواهی “Good Standing” کردند. اطلاعات به دست آمده نشان می دهد که متاسفانه حدود ۲۲۰۰ نفر از افرادی که این گواهی را دریافت کرده اند، کشور را ترک کرده اند. این آمار قابل توجه است و نیاز است که با همکاری تمامی نهادهای ذی ربط، مسائل را شناسایی کرده و موانع خدمت را برطرف نماییم تا پرستاران در کشور باقی بمانند.

ضرورت جبران کمبود نیروی پرستاری

وی در ادامه توضیح داد که یکی از شاخص های ارزیابی نیروی پرستاری نسبت پرستار به تخت است و گفت: در حال حاضر، این نسبت در کشور حدود ۰.۹ می باشد که در برخی از استان های جنوبی مانند خوزستان به دلیل مهاجرت به کشورهای حاشیه خلیج فارس به حدود ۰.۵ تقلیل یافته است. میانگین جهانی این شاخص ۳ است و نسبت پرستار به تخت در کشور ما به شدت پایین است. طبق برنامه ششم توسعه، هدف رسیدن به نسبت ۱.۸ برای پرستار به تخت بوده، اما به دلیل عدم استخدام، برگزاری آزمون های پراکنده و خروج نیروی پرستاری به دلایل مختلف، این هدف محقق نشده و باید با یک برنامه ریزی مناسب، این فاصله جبران گردد.

ضرورت توجه به نسبت پرستار به جمعیت

قائم مقام اول شورای عالی نظام پرستاری افزود: یک شاخص دیگر برای ارزیابی پرستاری در دنیا، نسبت پرستار به جمعیت می باشد. نسبت این شاخص در دنیا به طور میانگین ۳ است که در بیشتر کشورهای پیشرفته این آمار به بالای ۱۰ می رسد، در حالی که در ایران این عدد حدود ۱.۵ است که نشان دهنده وضعیت نامناسب است. مفهوم نسبت پرستار به جمعیت این است که پرستاران خدمات بهداشتی را به تمام افراد جامعه ارائه دهند، نه تنها بیماران بستری در بیمارستان ها. متاسفانه در کشور، توجه عمده به نسبت پرستار به تخت بیمارستانی معطوف است که باعث می شود خدمات پرستاری تنها محدود به بیمارستان ها شده و نیاز است در این زمینه تغییرات اساسی صورت گیرد.

وی اضافه کرد: در برنامه هفتم توسعه، تأکید بر چابک سازی دولت وجود دارد، اما سازمان نظام پرستاری مخالف این سیاست در حوزه پرستاری است و باید گروه های پرستاری از این برنامه مستثنی شوند؛ زیرا تداوم این روند می تواند منجر به آسیب به سلامت عمومی مردم گردد. اگر این سیاست اصلاح نشود، بحران کمبود پرستار حادتر خواهد شد.

استفاده از ظرفیت فارغ التحصیلان رشته پرستاری برای حل مشکل کمبود

ابوطالبی در پایان خاطرنشان کرد: هر سال حدود ۱۲ هزار نفر در رشته پرستاری فارغ التحصیل می شوند که با وجود این تعداد، همچنان شرایط نادرست محیط های کاری و نداشتن برنامه های حمایتی و مهم تر از همه عدم استخدام موجب می شود که بسیاری از این فارغ التحصیلان از ورود به حوزه درمان خودداری کرده و در نتیجه، مراکز درمانی با کمبود نیروی انسانی مواجه باقی بمانند. موضوع این است که چرا با این تعداد فارغ التحصیل از توانایی های آنها استفاده نمی شود؟