به این نشانه های آنفلوآنزا توجه کنید

مسئولان وزارت بهداشت بر اساس نتایج جدیدترین بررسی های آزمایشگاهی، از شیوع بالای سویه H۱N۱ آنفلوانزای فصلی خبر داده و از مردم خواسته اند از رفت و آمد به مکان های شلوغ پرهیز کرده و از ماسک استفاده کنند.

وزارت بهداشت اذعان کرده که بیماری های تنفسی یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر و ناتوانی در سراسر جهان و ایران محسوب می شوند؛ شیوع ویروس های تنفسی، از جمله چالش های سلامتی رایج جهانی است که سالانه میلیون ها نفر را در معرض خطر قرار می دهد. این بیماری ها به ویژه در اوج شیوع ویروس ها، به ویژه در فصول پاییز و زمستان، باعث افزایش موارد ابتلا، بستری شدن میلیون ها نفر و مرگ های متعدد در جهان می شوند.

بیماری های حاد تنفسی واگیر، از علائم، عوامل خطر و استراتژی های مشابهی برای پیشگیری برخوردار هستند.

علایم

ویروس های تنفسی قادرند موجب عفونت های شدید ریوی مانند ذات الریه شوند. علائم این ویروس ها شامل تب، لرز، خستگی، سرفه، آبریزش یا انسداد بینی، کاهش اشتها، گلودرد، استفراغ، از دست دادن حس چشایی یا بویایی، سردرد، دردهای عضلانی یا بدن درد و اسهال می باشد.

گروه های پرخطر

افراد سالخورده، به ویژه کسانی که بیماری های زمینه ای دارند، افراد چاق، زنان باردار تا دو هفته پس از زایمان، و افراد مبتلا به مشکلات زمینه ای همانند اختلالات خونی، نارسایی مزمن کلیوی، بیماری های کبدی، بیماری های قلبی، دیابت و کودکان از جمله گروه های در معرض خطر این بیماری به شمار می روند.

سه عامل اصلی انتقال

انتقال از طریق تنفس، تماس نزدیک و همچنین تماس با سطوح در فضاهای سرپوشیده با تهویه نا مناسب و شلوغی، از جمله عواملی هستند که به انتقال این بیماری های تنفسی کمک می کنند.

وضعیت آنفلوآنزا و کووید ۱۹

وزارت بهداشت اعلام کرده است که در نیمکره شمالی، فعالیت آنفلوانزا در بسیاری از کشورهای اروپایی، آمریکای مرکزی، کارائیب، غرب آفریقا، آفریقای میانه، آفریقای شمالی و آسیا در حال افزایش است. شواهدی مبنی بر افزایش فعالیت آنفلوانزا در کشورهای اروپایی وجود دارد و در هشت کشور اروپایی، درصد مثبت شدن آنفلوانزا بالای ۱۰ درصد گزارش شده است.

آنفلوآنزا به عنوان یکی از شایع ترین ویروس های تنفسی، سالانه تقریباً یک میلیارد مورد ابتلا در جهان ثبت می شود که از این تعداد، بین ۳ تا ۵ میلیون مورد به بیماری های شدید تنفسی منجر و سالانه بین ۲۹۰ هزار تا ۶۵۰ هزار مرگ بر اثر بیماری های تنفسی ثبت می گردد.

وزارت بهداشت تصریح کرده که وضعیت جهانی کووید ۱۹ نسبت به اوج همه گیری به طرز محسوسی بهبود یافته است؛ به گونه ای که سازمان جهانی بهداشت در تاریخ ۵ می ۲۰۲۳، یعنی ۱۵ اردیبهشت سال ۱۴۰۲، پایان وضعیت اضطراری بهداشت عمومی به علت کووید ۱۹ را اعلام کرده است.

این سازمان تأکید کرده که آمار موارد جدید و مرگ و میر ناشی از کووید ۱۹ کمتر از واقعیت است، زیرا بسیاری از کشورها گزارش دهی را متوقف کرده یا آن را تنوع بخشیده اند؛ بنابراین ضروری است که آمارهای مربوط به موارد جدید کووید ۱۹ و مرگ و میر ناشی از آن با احتیاط مورد تحلیل قرار گیرد.

طبق بررسی های انجام شده از ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۴ تا ۱۳ اکتبر ۲۰۲۴، به طور کلی تعداد موارد جدید شناسایی شده کووید ۱۹ در سطح جهانی ۱۸ درصد افزایش و تعداد موارد جدید مرگ ناشی از این بیماری ۲۵.۱۹ درصد کاهش یافته است.

میان کشورهای گزارش دهنده در زمینه بستری و بستری در ICU، ۹ درصد کاهش در بستری جدید و ۳۹ درصد کاهش در بستری جدید در ICU ثبت شده است.

فعالیت ویروس و بیماری کووید ۱۹ در بسیاری از کشورهای اروپایی پس از اوج در ماه تیر ۱۴۰۳ کاهش یافته است، هرچند که هنوز در برخی دیگر از کشورهای اروپایی فعالیت ثبت شده این ویروس بالاست. در آسیای جنوب شرقی نیز نشانه های افزایش فعالیت کووید ۱۹ مشاهده می شود.

وزارت بهداشت همچنین اعلام کرد که فعالیت RSV (از مهم ترین عوامل عفونت های تنفسی) در اروپا امسال دو هفته زودتر از سال گذشته شروع شده و در حال حاضر افزایش موارد RSV مشاهده می شود که برای این زمان از سال قابل انتظار است.

تا تاریخ ۸ دی ماه امسال، در سطح جهانی حدود ۲۵۸ هزار تست آنفلوآنزا انجام شده است که ۱۱.۹۸ درصد از این تست ها مثبت بوده اند. همچنین تا این تاریخ برای کووید ۱۹ بیش از ۳۲۹ هزار تست انجام شده که به معنای ۱۵.۰۶ درصد مثبت بوده است.

وضعیت ایران

بر اساس اعلام وزارت بهداشت، شرایط بیماری های تنفسی در ایران نیز مانند سایر منطقه ها، با شروع فصل سرما و افزایش بیماران آنفلوانزا، به خصوص در میان کودکان، سالمندان و افرادی که بیماری های زمینه ای دارند، روبه رو است. به همین دلیل، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، به سیستم هایی برای رصد و مراقبت از بیماری های تنفسی در کشور ایجاد کرده است. به طور کلی، در این سیستم ها نمونه هایی از بیماران با علائم تنفسی از نظر آزمایشگاهی برای شناسایی علت عفونت تنفسی بررسی می شوند و معمولاً گزارش ها به صورت دو هفتگی یا هفتگی جمع بندی می شوند.

یافته های مربوط به این سیستم های رصد در هفته منتهی به ۳۰ آذر ماه امسال نشان می دهد که بین ۲۱ تا ۲۳ درصد از کل موارد عفونت های تنفسی جاری به آنفلوانزا مربوط می شوند. نوع آنفلوآنزا در اکثر موارد، آنفلوآنزای A و از زیرگونه H۱N۱ است، که همان آنفلوآنزای فصلی محسوب می شود.

اطلاعات مربوط به آنفلوآنزا در دو ماه اخیر حکایت از افزایش تدریجی در ابتلا و شیوع این بیماری دارد. میزان شیوع آنفلوآنزا در میان همه عفونت های تنفسی در حال گردش در جامعه بالای ۲۰ درصد است که نشان دهنده رشد آن در این فصل از سال است. بنا به گزارش ها، این نسبت در بین بستری شدگان به علت عفونت های تنفسی بیشتر است.

این الگوی شیوع، که بیشتر در این فصل سال مشاهده می شود، با الگوی شیوع آنفلوآنزا پیش از بحران کووید ۱۹ همخوانی دارد. البته در برخی از استان ها، فراوانی آنفلوآنزا در میان عفونت های تنفسی بیشتر مشهود است.

مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت به طور جدی توصیه می کند که به منظور جلوگیری از شیوع بیشتر آنفلوانزا، رعایت آداب تنفسی اهمیت دارد، به خصوص برای سالمندان و افراد دارای بیماری های زمینه ای، اجتناب از حضور در مکان های پر تجمع و استفاده از ماسک می تواند به جلوگیری از ابتلا کمک کند؛ علاوه بر این، شست وشوی مکرر دست ها نیز به شدت توصیه می شود. همچنین افراد با علائم بیماری های تنفسی باید تا زمان بهبودی در منزل استراحت کرده و از حضور در تجمعات خودداری کنند.

پس از آنفلوآنزا، رینوویروس ها که عامل اصلی سرماخوردگی هستند، به عنوان دومین عامل مهم عفونت های تنفسی شناخته می شوند. وزارت بهداشت به صورت منظم از طریق شبکه های آزمایشگاهی، علل بیماری های تنفسی را رصد می کند. طبق گزارش ها و پایش های انجام شده در آذر ماه سال جاری، از ۱۱۹ نمونه به بررسی ۲۱ پاتوژن تنفسی در دانشگاه های منتخب علوم پزشکی تهران، ایران، هرمزگان و شهید بهشتی پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که ویروس های آنفلوآنزا با ۲۱ درصد، رینوویروس ها با ۱۱.۸ درصد و ویروس کرونا با ۶.۷ درصد در صدر ویروس های در حال گردش قرار دارند.

مهم ترین استراتژی های پیشگیری و کنترل بیماری های تنفسی

اقدامات بهداشتی: شست وشوی مداوم دست ها، پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه و ضدعفونی کردن سطوح برای کاهش انتقال بیماری.

ماسک ها و تجهیزات حفاظتی: استفاده از ماسک در مکان های پر ازدحام و اطمینان از دسترسی مناسب کارکنان بهداشتی به تجهیزات حفاظت فردی.

عادات سالم: تشویق به ورزش، خواب کافی و تغذیه متوازن برای تقویت سیستم ایمنی بدن و توصیه به دوری از مکان های شلوغ در زمان شیوع بیماری.

توصیه های بهداشتی مورد تأکید: مراقبت بیشتر از افراد در معرض خطر به ویژه در فصول و زمان های شیوع بیماری های تنفسی، رعایت آداب تنفسی، شست وشوی مکرر دست ها با آب و صابون، استفاده از ماسک مخصوصاً در فضاهای بسته و مکان های پرتردد و پرجمعیت، و تأمین تهویه مناسب.