گوگل در شرف یک تحول بزرگ؛ زنگ پایان برای جست‌وجوی سنتی به صدا درآمده است
در جلسه سالانه «آی/او» (I/O)، شرکت گوگل بیش از ۱۰۰ ویژگی تازه را معرفی کرد که اکثراً تحت‌تأثیر هوش مصنوعی قرار داشتند. یکی از این مشخصات که معرفی شد، «حالت هوش مصنوعی» (AI Mode) بود که به‌همراه ارتقاء قابل توجهی در یکپارچگی مدل زبانی «جمنای» (Gemini) با مرورگر کروم به کار گرفته شد. برخی از این نوآوری‌ها را گامی به جلو می‌دانند، در حالی که دیگران نگران از بین رفتن سنت‌های گوگل هستند.
در طول ۱۵ سال گذشته، گوگل نه‌تنها بر روی شیوه جست‌وجو، بلکه بر ساختار وب نیز به‌دلیل تسلط در جست‌وجو و تبلیغات نفوذ داشته است. روش سنتی به این شکل بود که کاربران عباراتی را در گوگل وارد کرده و یکی از لینک‌های آبی را انتخاب می‌کردند و سایت‌های مربوطه از طریق نمایش تبلیغات درآمدزایی می‌کردند. اما با ظهور هوش مصنوعی پیشرفته، الگوهای جست‌وجو در حال دچار تحول هستند. چت‌بات‌هایی مانند چت‌جی‌پی‌تی و پرپلکسیتی (Perplexity) پاسخ‌ها را به‌طور مستقیم به کاربران ارائه می‌دهند و دیگر نیازی به مرور سایت‌ها نیست.
براساس گزارش وبسایت وُکس، این تغییرات در آمارها نیز دیده می‌شود و در آوریل گذشته برای اولین بار در تاریخ، تعداد جست‌وجوهای گوگل در مرورگر سافاری کاهش یافته است. سهم گوگل از بازار جست‌وجو به زیر ۹۰ درصد سقوط کرده که این امر در دهه گذشته بی‌سابقه بوده است. حتی شبکه‌هایی نظیر تیک‌تاک نیز در این دگرگونی نقش بسزایی ایفا کرده‌اند.
گوگل که متوجه این دگرگونی‌ها شده است، در تلاش است تا خود را بازطراحی کند. این شرکت ابتدا قابلیت «مرور کلی هوش مصنوعی» (AI Overviews) را معرفی کرد؛ که شامل خلاصه‌ای هوشمند از نتایج جست‌وجو است که به کمک «جمنای» تولید می‌شود. سپس «حالت هوش مصنوعی» (AI Mode) را ارائه داد که نوعی جست‌وجو مبتی بر مکالمه را معرفی می‌کند. در این حالت، کاربر می‌تواند با وارد کردن چند جمله، پاسخ‌های جامع و دقیقی بدون نیاز به کلیک روی لینک‌ها دریافت کند. اگرچه منابع ذکر می‌شوند، ولی غالباً نیازی به مراجعه به آن‌ها وجود ندارد.
با این وجود، این تجربه به‌طور کامل بی‌نقص نیست. مدل‌های زبانی بزرگ ممکن است گاهی دچار «خطا» شوند و اطلاعات نادرستی ارائه دهند. به‌دلیل اینکه لحن این مدل‌ها قانع‌کننده است، کاربران به بررسی صحت اطلاعات تمایل چندانی ندارند. این مسئله منجر به کاهش قابل توجه بازدیدهای سایت‌های خبری و تولید محتوا شده است، چرا که کاربران به‌طور مستقیم به چت‌بات‌ها مراجعه می‌کنند. البته این رویکرد سریع‌تر همیشه هم دقیق نیست.
اکنون گوگل ابزارهای تازه‌ای مانند «جمینای» را به مرورگر کروم اضافه کرده که قادر است محتوای صفحات وب را تحلیل کند، مقالات را خلاصه کند و حتی ویدیوهای یوتیوب را به‌صورت زنده بررسی نماید. این دستیار مجازی شیوه جست‌وجوی آنلاین را به‌کلی دگرگون کرده است.
جست‌وجوی سنتی ممکن است برای مدتی دوام بیاورد، اما روند عمومی نشان می‌دهد که آینده به سمت هوش مصنوعی جریان پیدا می‌کند. بسیاری از کارشناسان این نقطه را به عنوان سرآغازی جدید می‌شناسند. برخی آن را «پایان عصر وب مبتنی بر تبلیغات» می‌خوانند و تعدادی دیگر به‌طور آشکار بیان کرده‌اند که «گوگل در حال دفن کردن تدریجی وب است».
هنگامی که وب هنوز در حال شکل‌گیری بود، گوگل به‌دلیل ساده‌سازی فرآیند جست‌وجو به محبوبیت رسید. اما در عصر هوش مصنوعی، دیگر هیچ تضمینی برای حفظ برتری این شرکت وجود ندارد. شاید در آینده یک استارتاپ نوآور به‌عنوان راهنمای دیجیتال جدید ظهور کند. در حال حاضر گوگل در وضعیتی قرار دارد که هم وحشتناک و هم هیجان‌انگیز است. اینکه پس از این پروسه، با یک گوگل قدرتمندتر روبرو خواهیم شد یا روند تدریجی افول آن را شاهد خواهیم بود، به‌طور قطع هنوز مشخص نیست. اما یک موضوع غیرقابل انکار است: شیوه جست‌وجوی ما به‌طرز قابل توجهی در حال تغییر است و بازگشتی به گذشته وجود ندارد.
