علت‌های نگران‌کننده برای صادرات محصولات لبنی به عراق و افغانستان

از آغاز سال جاری، محصولات لبنی با تقاضای کمتر، در چند مرحله قیمت‌های خود را افزایش داده‌اند؛ اما قیمت چهار محصول با نرخ تعزیراتی (پنیر ۴۰۰ گرمی UF، ماست دبه ۲.۵ کیلوگرمی، شیر کم چرب یک لیتری و شیر نایلونی ۹۰۰ گرمی) همچنان ثابت باقی مانده است.

بطور رسمی رئیس شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی هنوز قیمت شیر خام درب دامداری‌ها را اعلام نکرده است، که این عدم اعلام، بر افزایش مجدد قیمت فرآورده‌های لبنی در شهریورماه تأثیر گذاشت.

محمد فربد، سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران در این زمینه گفت: افزایش قیمت‌ها در صنایع لبنی معمولاً به صورت سالانه انجام می‌شود. به مدت چند سال، نرخ تورم بیش از ۴۰ درصد بوده و تمامی جنبه‌های تولیدکنندگان، از قیمت مواد اولیه، نرخ ارز گرفته تا هزینه‌های بسته‌بندی و حمل و نقل، تحت تأثیر این مسأله افزایش یافته است. به عنوان مثال، قیمت ارز از ۴۶ هزار تومان در اوایل سال ۱۴۰۲ به ۶۴ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده و پس از تعدیلات، در حال حاضر در سطح ۶۰ هزار تومان قرار دارد. بنابراین در یک قلم، شاهد افزایش ۳۰ درصدی قیمت هستیم.

او افزود: همچنین دستمزدها در ابتدای سال به تمامی بنگاه‌های صنفی و صنعتی ابلاغ می‌شود و آنان ملزم به رعایت آن هستند. با این وجود، تمام این عوامل به اضافه قیمت شیر خام، منجر به افزایش حدود ۱۶ درصدی محصولات لبنی گردیده است.

او به توضیحات بیشتری پرداخت و گفت: در انجمن از تولیدکنندگان درخواست شده تا افزایش قیمت‌ها در بخش تولید را اعلام کنند. پس از گفتگو و بررسی، در نهایت افزایش ۱۶ درصدی تأیید شد و این تصمیم به شکل کتبی به سازمان حمایت مصرف‌کننده و تولیدکننده و همچنین وزارت جهاد کشاورزی ارسال گردید.

فربد همچنین خاطرنشان کرد: محدودیت‌هایی نیز وجود دارد که به موجب آن، افزایش قیمت‌ها تا پایان ماه مبارک رمضان ممنوع است و این جزو روال سالانه فعالان صنایع لبنی محسوب می‌شود. به جای افزایش قیمت در ابتدای فروردین، این اقدام به پایان ماه مبارک رمضان موکول می‌شود.

افزایش مجدد پس از اعلام قیمت جدید شیر

سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران، اشاره‌ای به نرخ جدید شیر خام داشت و ادامه داد: علی‌رغم تصویب نرخ خرید تضمینی شیر خام حدود ۱۸ هزار و ۱۸.۱۰۰ تومان، این نرخ هنوز ابلاغ نشده است. شاید یکی از دلایل این مسأله این باشد که وزارت جهاد کشاورزی و مسئولان مرتبط به این نتیجه رسیده‌اند که ابلاغی لازم نیست زیرا قیمت نهاده‌های دامی تا حدودی بهبود یافته است.

فربد اظهار داشت: البته این احتمال وجود دارد که تغییر قیمت به زودی اعلام شود.

این مقام صنفی ادامه داد: در صورتی که نرخ جدید شیر خام ابلاغ شود، علاوه بر ۱۶ درصد اولیه، قیمت محصولات مجدداً افزایشی خواهد داشت.

سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران گفت: بیشتر کالاهای تولیدی در صنایع لبنی در گروه ۴ قرار دارند و طبق اسناد و ضوابط تعیین شده از سوی سازمان حمایت مصرف‌کننده و تولیدکننده، قیمت‌ها در شرکت‌های تولیدی در سطح کشور تغییر می‌کند.

او تأکید کرد: نرخ شیر خام حدود ۷۰ درصد در قیمت نهایی مؤثر است. تغییر قیمت از ۱۵ به ۱۸ هزار تومان برای هر کیلو به معنای افزایش ۲۰ درصدی می‌باشد. اما به علت تأثیر ۷۰ درصدی آن بر قیمت تمام شده، نرخ فرآورده‌های لبنی به میزان ۱۴ درصد افزایش خواهد یافت. البته در کل، نرخ تمام محصولات لبنی از ۳۰ درصد بیشتر نخواهد بود.

سود صنعت لبنیات در کدال چقدر است؟

سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران با اشاره به اینکه سود این صنعت حدود ۴ درصد است، تصریح کرد: بررسی سایت کدال و سود ۸ شرکت تولیدی نشان می‌دهد که میانگین سود خالص حاصله، ۴.۷ درصد است در حالی که کف سود مصوب صنعت لبنیات ۱۴ و حداکثر ۱۷ درصد تعیین شده است.

فربد به کاهش تقاضا در بازار اشاره کرد و گفت: زمانی که دستمزد نیروی انسانی ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش می‌یابد، کاهش قدرت خرید کارکنان، باعث ریزش تقاضا در بازار می‌شود. این چند سال اخیر است که صنعت لبنیات با کاهش مصرف روبرو شده و این تهدیدی برای تولید فرآورده‌های لبنی است.

او توضیح داد: زمانی که بهره‌برداری از ظرفیت تولید در کارخانه‌ها پایین باشد، هزینه‌های سربار نیز به نسبتی افزایش می‌یابد.

کاهش قدرت خرید و افت قیمت صادرات

سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران درباره وضعیت صادرات محصولات لبنی نیز گفت: در سال‌های گذشته بخشی از تولیدات کشور به خارج صادر شده است. این اقدام مثبت است، اما حجم مصرف داخلی نسبت به نیاز و سلامت جامعه تأثیرات منفی به همراه داشته است. سرانه مصرف لبنیات در کشور ما به جای ۱۶۵ کیلوگرم، به کمتر از ۷۰ کیلوگرم کاهش یافته است. بنابراین، اگر صادراتی هم انجام می‌شود (که ۸۰ درصد آن به کشورهای همسایه عراق، پاکستان و افغانستان اختصاص دارد) به نوعی از سر ناچاری بوده و کاهش قدرت خرید مردم چاره‌ای جز صادرات باقی نگذاشته است. اگر توان خرید داخلی بهبود یابد، حتی با قیمت‌های بهتری نیز می‌توان محصولات را صادر کرد.

فربد افزود: امروز بخشی از شیر تولید داخل به شیر خشک صنعتی تبدیل شده و صادر می‌شود؛ با این حال، این سوال مطرح می‌شود که چرا محصولی که یارانه دارد نباید در سفره مردم وجود داشته باشد. فربد اشاره کرد: شیر خشک اگر در بازار جهانی ۲ هزار و ۶۰۰ دلار در هر تن معامله می‌شود، در بازار صادراتی ایران بیش از ۲ دلار، قابل فروش نیست.

او گفت: وجود مسائل مختلف از جمله تحریم‌ها، منجر به محدود شدن صادرات به کشورهای همسایه شده است.

هزینه قطعی برق بر تولید

این مقام صنفی در بخش دیگری از اظهارات خود به مسئله قطعی برق در واحدهای صنعتی اشاره کرد و بیان داشت: تعطیلی ناخواسته خطوط تولید و ضایعات ناشی از این تعطیلی، مسأله دیگر قابل بررسی است.

او گفت: اگر خاموشی‌ها برنامه‌ریزی شده باشد یکسری مشکلات به وجود می‌آورد، اما اگر بدون اطلاع قبلی باشد، چالش‌ها چند برابر می‌شود. خاموشی‌های ناگهانی باعث می‌شوند خطوط تولید آلوده شده و نیاز به تمیزکاری مواد باقی‌مانده ایجاد شود تا از آلودگی محصولات بعدی جلوگیری شود.

سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران افزود: در صورتی که قطعی برق با اطلاع باشد، نمی‌توان هر روز کارگران را مرخص کرد و این به کاهش تولید و افزایش هزینه تمام شده منجر می‌گردد.

فربد به رقابت در بین تولیدکنندگان اشاره کرده و بیان داشت: ممکن است تولیدکنندگان نتوانند تمام محصولات خود را ۱۶ درصد افزایش دهند، زیرا ۴۰۰ واحد لبنی فعال در کشور وجود دارد که رقابت را دشوار کرده است.

سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران در پایان بیان داشت: بنابراین طبق ضوابط مربوطه، تمامی شرکت‌ها قادر بودند در سال جاری تا ۱۶ درصد قیمت محصولات خود را افزایش دهند؛ برخی از تولیدکنندگان این تغییر قیمت‌ها را به صورت پلکانی و در چند مرحله انجام داده‌اند.

شایان ذکر است که قیمت شیر خام درب دامداری‌ها از ۱۵ هزار تومان به ۱۸ تا ۱۸ هزار و ۱۰۰ تومان تغییر یافته است؛ اما هنوز این تغییر از سوی رئیس شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی به طور رسمی اعلان نشده است.