F-14 در مقابل Mig-29؛ کدام یک در نبرد نزدیک برتری خواهد داشت؟

پس از خاتمه جنگ سرد، یک رقابت هوایی شکل گرفت که در آن یک F-14 Tomcat با یک Mig-29 به مصاف یکدیگر رفتند. اگرچه این رویارویی به عنوان یک تمرین آموزشی انجام می‌شد، اما مهارت‌های خلبان آمریکایی و قابلیت‌های موجود در F-14 را به شکل چشم‌گیری به نمایش گذاشت.

آغاز راه Mig-29

طبق گزارشات روزیاتو، Mig-29 توسط دفتر طراحی میکویان توسعه یافته و ناتو برای آن نام “Fulcrum” را انتخاب کرده است. این جنگنده به عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شده بود تا به مبارزه با F-15 Eagle از مک دانل داگلاس و F-16 Fighting Falcon از جنرال داینامیکس بپردازد.

اولین پرواز نمونه اولیه Mig-29 در سال ۱۹۷۷ انجام گرفت و در سال ۱۹۷۹، پنتاگون موفق به دریافت اولین تصویر مبهم از این هواپیما شد.

نسخه دو موتوره Mig-29 در سال ۱۹۸۳ به خدمت نیروی هوایی شوروی درآمد. در حالی که این جنگنده در ابتدا به عنوان یک جنگنده اصلی طراحی شده بود، نسخه‌های متنوعی از جمله Mig-29M که چند منظوره بود و Mig-29K که برای عملیات دریایی تهیه شده بود، نیز ساخته شدند.

به ادعای نشریه نشنال اینترست، این هواپیما به قدری موفق بوده که بیش از ۱۶۰۰ فروند از آن تولید شده است.

آمار و اطلاعات Mig-29

ظهور F-14 Tomcat

هدف اصلی طراحی و تولید F-14 توسط نورثروپ گرومن، تامین نیاز نیروی دریایی ایالات متحده به یک جنگنده برتری هوایی قدرتمند، رهگیر دفاعی از ناوگان و یک پلتفرم برای شناسایی تاکتیکی بوده است.

F-14 برای نخستین بار در سال ۱۹۷۰ پرواز کرد و در سال ۱۹۷۴ به خدمت ناوگان دریایی ایالات متحده درآمد. اولین مستقر شدن آن بر روی ناوهای هواپیمابر با ناو USS Enterprise (CNV-65) آغاز شد. در این زمان بود که F-14 به تدریج جایگزین F-4 Phantom II شد و همچنین F-111B که در آن زمان در حال توسعه بود، از فهرست خارج شد.

به گفته فرماندهی تاریخ و میراث نیروی دریایی، در اوج استقرار این جنگنده، ۳۰ اسکادران نیروی دریایی به F-14 مجهز بودند.

طبق منابع موزه نقشه‌های هوایی، فاکتورهای توسعه‌یافته‌ای در F-14 وجود دارد، از جمله:

«… بال‌های هندسی تغییرپذیر که بطور خودکار در حین پرواز تنظیم می‌شوند. برای رهگیری در سرعت‌های بالا، این بال‌ها به سمت عقب تغییر می‌کنند و برای پرواز در سرعت‌های کم به جلو حرکت می‌کنند. این هواپیما برای بهبود عملکرد در نبردهای هوایی نسبت به F-4 Phantom طراحی شده است. بدنه و بال‌های F-14 به آن اجازه می‌دهند که سریع‌تر از F-4 بالا برود و آرایش دم دوقلو پایداری بهتری را فراهم می‌آورد».

آمار و ارقام مرتبط با F-14

تسلیحات F-14

F-14 به لحاظ تسلیحاتی در دفاع از ناوگان دریایی و همچنین در عملیات تهاجمی، توانمندی بالایی داشت. این جنگنده می‌توانست تا شش موشک دوربرد AIM-54A Phonex را حمل کند که به همراه سیستم کنترل تسلیحات پیشرفته AWG-9 می‌توانست شش هدف مختلف را به طور همزمان هدف قرار دهد.

برای اهداف میان‌برد، F-14 به چهار موشک AIM-7 Sparrow مجهز شده بود. در نبردهای نزدیک، این جنگنده به دو موشک AIM-9 Sidewinder و توپ چرخشی M-61 Vulcan با قابلیت شلیک ۶,۰۰۰ گلوله در دقیقه مجهز شده است.

سام “اسلمر” ریچاردسون، کوزوو و عملیات رزمی آموزش

در سال ۲۰۲۱، سروان بازنشسته نیروی دریایی ایالات متحده، سام «اسلمر» ریچاردسون، یکی از مربیان سابق تاپ گان، در پادکست «F-14 Tomcast» شرکت کرد.

در این پادکست، سروان ریچاردسون داستان جذابی از تمرینی که در آن شرکت کرده بود را به اشتراک گذاشت.

در سال ۱۹۹۹، کاپیتان ریچاردسون به اسکادران VF-14 در ناو هواپیمابر USS Theodore Roosevelt (CVN-71) اعزام شد. در آن زمان، این ناو به سمت مدیترانه غربی در نزدیکی فرانسه در حرکت بود.

این رویداد پس از یک دوره ۳۰ تا ۳۵ روزه در حمایت از عملیات نیروهای متفقین در کوزوو، که طولانی ترین عملیات هوایی از زمان جنگ ویتنام به حساب می‌آمد، رخ داد. در نزدیکی فرانسه، ناو USS روزولت چهار جنگنده (دو تامکت و دو هورنت) را به منظور انجام مانورهای رزمی هوایی به پایگاه هوایی دسیموماننو در جزیره ساردینیا، ایتالیا ارسال کرد.

اسکادران VF-14 که به Tophatters مشهور است، قدیمی‌ترین اسکادران فعال نیروی دریایی ایالات متحده است که در سال ۱۹۱۹ تشکیل شد.

براساس اعلام وزارت نیروی دریایی آمریکا، اسکادران VF-14 موفق شد ۵۵۱ مورد از ۵۵۲ ماموریت برنامه‌ریزی شده را انجام دهد و سورتی‌هایی نیز در کوزوو و در بالای عراق داشتند. آنان بیش از ۱۸۵.۵ تن مهمات هدایت‌پذیر دقیق را بدون هیچ گونه آسیب یا حادثه‌ای و بدون حتی یک مورد تلفاتی به خدمه هواپیما یا نیروهای تعمیر و نگهداری، شلیک کردند.

مواجهه: F-14 و Mig-29 در برابر هم

در طول پنج روز تمرین آموزشی، سروان ریچاردسون با خلبان آزمایشی Mig-29 نیروی هوایی آلمان روبرو شد.

نخستین رویارویی برای ریچاردسون به شکست او منجر شد و او در مورد این دوئل ناکام می‌گوید: “در ذهنم در حال چرخش بودم. چه کار باید بکنم؟ به این نتیجه رسیدم که نمی‌توانم با این هواپیما مبارزه کنم؛ بلکه باید با خلبان آن مقابله کنم.

کاپیتان ریچاردسون در مورد رویارویی دوم خود اینگونه توضیح می‌دهد:

«من عمداً مستقیم در زیر او پرواز کردم. بر طبق معمول، شما می‌خواهید تا جایی که ممکن است به او نزدیک شوید تا فضای چرخش و جداسازی جانبی را به حداقل برسانید. هدف من این بود که طعمه را به دام انداختم… بنابراین به حدود ۱۰۰۰ فوتی زیر او وارد شدم و می‌دانستم که او به شدت تهاجمی است و بی‌شک به طعمه خواهد چسبید. دوتا بعد از سوز را دیدم. او احتمالا با سرعتی در حدود ۵۰۰ گره به سمت پایین می‌رفت و رفتارش به سمت بالای سراشیبی بود، با هر دو بعد از سوز در حال حرکت. و من با خودم گفتم گیرت انداختم. از بالای سرش بیرون آمدم، سرم را چرخاندم و متوجه شدم که رو به یک MiG-29 در حال شیرجه زدن هستم».

در پی این مانور قاطع، خلبان آلمانی فشار زیادی به بدنه هواپیمای خود وارد آورد که منجر به پایان یافتن درگیری و بازگشت به پایگاهش شد.

فشار اضافی به بدنه هواپیما زمانی به وقوع می‌پیوندد که هواپیما از نرخ G خود فراتر می‌رود، که ممکن است به آسیب‌های ساختاری منجر شود و یکپارچگی و عمر مفید بدنه هواپیما را تحت تأثیر قرار دهد.

اگر چه شرایط فشار بیش‌از حد ممکن است به طور قطعی یک هواپیما را در میدان جنگ ناکارآمد نکند، اما این موضوع قطعاً ممکن است آن را برای چند روز زمین‌گیر کند تا پس از بررسی‌ها و تعمیرات لازم، برای عملیات دوباره آماده شود.

مساله هواپیما نیست، مساله خلبان است – ماوریک

هر دو جنگنده Mig-29 و F-14 Tomcat به عنوان هواپیماهایی فوق‌العاده و افسانه‌ای شناخته می‌شوند. این مواجهه نه تنها قابلیت‌های بالای F-14 را به نمایش می‌گذارد، بلکه استعداد و تطابق‌پذیری سروان ریچاردسون را به خوبی نمایان می‌سازد.

این رویارویی نشان می‌دهد که هرچند فناوری در نقاط عطف وحشتناک به وضوح تأثیرگذار است و می‌تواند باعث پیروزی یا شکست در میدان نبرد شود، اما تدوین استراتژی صحیح و اجرای بی‌نقص آن از سوی خلبان به هیچ عنوان قابل جایگزینی نیست.