ارتباط ما با سازمان‌های بین‌المللی قطع گردیده است
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به بحث پیرامون غفلت‌هایی که در زمینه میراث فرهنگی رخ داده و منجر به تضعیف غرور ملی شده است، اشاره کرد و بیان داشت که روابط ما با نهادهای بین‌المللی به کلی قطع شده است. در دنیای امروزی، نمی‌توانیم ارتباطات‌مان را قطع نگه‌داریم و باید راه‌های آمد و رفت باز باشد.
، آیین بزرگداشت هفته پژوهش با حضور جمعی از صاحب‌نظران و پژوهشگران در حوزه میراث فرهنگی و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در روز دوشنبه، ۲۶ آذرماه برگزار گردید. در این رویداد، پس از بررسی برخی چالش‌های موجود، از پژوهشگران برجسته در حوزه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و هنرهای سنتی تقدیر به عمل آمد. همچنین در میانه این مراسم، مراسم تودیع و معارفه رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به معرفی محمد ابراهیم زارعی به عنوان سرپرست جدید این پژوهشگاه اختصاص یافت.
سیدرضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در ابتدای سخنانش، نام سیدمنصور سیدسجادی، حمیده چوبک، محمدرضا خلعتبری، جلیل گلشن و علی صدرایی را برای قدردانی از تلاش‌ها و پژوهش‌های آنها اعلام کرد و از حاضران خواست تا این پژوهشگران و فرهیختگان میراث فرهنگی را تشویق نمایند.
او ادامه داد: امروز از نزدیک در نمایشگاه هفته پژوهش، دستاوردهای پژوهشگران را مشاهده کردم و از زحمات تمامی افرادی که در تولید محتوا، برگزاری نمایشگاه و ایجاد فضایی زیبا در غرفه پژوهشگاه تلاش کرده بودند، صمیمانه قدردانی می‌کنم. امیدوارم که همه در مسیر پیشرفت علمی همواره سلامت باشند.
صالحی امیری اظهار داشت: همه یادداشت‌ها، نامه‌ها و گزارش‌های ارایه شده توسط شما را بررسی کرده و به نتایجی دست یافتم. احساس می‌کنم که پژوهشگاه نیازمند تغییرات استراتژیک در چندین زمینه است. نخستین مورد آن، ایجاد ارتباط موثر بین پژوهشگاه و معاونت‌های اصلی وزارت به ویژه در امور میراث فرهنگی است. تصور من این است که ما در حال حاضر مانند جزایر مستقل عمل می‌کنیم که این وضعیت نه تنها نادرست است، بلکه امکان‌پذیر هم نیست. ضروری است که یک چارچوب جدید با تعریف مأموریت‌های تازه بین پژوهشگاه و اجزای وزارت ایجاد شود.
وی افزود: سازمان میراث فرهنگی با هدف ثبت، صیانت و حفاظت تأسیس شده و این پژوهشگاه برای کاوش، مرمت و پژوهش‌های مرتبط با مردم‌شناسی، انسان‌شناسی و زبان‌شناسی شکل گرفته است. این امکان‌پذیر نیست که این پژوهشگاه بزرگ با دارا بودن بیش از ۸۰ هیأت علمی و ۲۵۰ کارشناس نسبت به وزارت بی‌تفاوت بماند و باید نقش‌آفرینی اساسی در این زمینه داشته باشد. وظیفه آن هدایتگری است، نه نظارت خارج از صحنه. این غیرمعقول است که بخش‌های دیگر از دستاوردهای کاوش‌ها و پژوهش‌های دکتر و دیگران بی‌بهره باشند. این مسیر باید به طور جدی اصلاح شود و بی‌تردید یکی از مأموریت‌های اصلی که برای دکتر زارعی تعریف کرده‌ام، مشخص کردن ساختارهای لازم برای این پیوند جدید است.
صالحی امیری تصریح کرد: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به ادغام مأموریتی نیاز دارد نه صرفاً ادغام ساختاری.
باید پل ارتباطی میان این پژوهشگاه و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برقرار گردد. به یقین، پژوهشگاه باید موتور محرک توسعه میراث فرهنگی در ایران باشد. این تولید باید به طور مستمر در معاونت‌ها جریان پیدا کند. برای من قابل قبول نیست که میان سازمان‌های خود دیواری کشیده و روابط جزیره‌ای برقرار کنیم. این نگرش از بالا به پایین باید کنار گذاشته شود. این گفته که شورای پژوهشی در پژوهشگاه وجود ندارد، نشانی از اشتباهی بزرگ است.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در ادامه افزود: پس از ادغام مأموریتی بین پژوهشگاه و معاونت‌ها، بازنگری در بخش‌های مختلف و مأموریت‌های هر بخش متناسب با ظرفیت‌های موجود، موضوع دیگری است که بایستی بر آن تمرکز کنیم.
وی تأکید کرد: پژوهشگاه به بازتعریف مأموریت‌های خود و کاربست تکنولوژی، ابزار و روابط بین‌المللی نیازمند است. به طور مکرر اشاره شد که روابط ما با نهادهای بین‌المللی قطع شده است. نمی‌توانیم با دنیای امروز قطع رابطه باشیم، باید امکان رفت و آمد وجود داشته باشد. تنها راه توسعه این است که از ظرفیت علمی جامعه جهانی بهره ببریم. باید پروژه‌ها و روابط مشترک در این راستا شکل بگیرد.
صالحی امیری در ادامه از اقداماتی برای ایجاد ساختار جدید و سازمان مستقل برای بخش بین‌المللی وزارتخانه خبر داد.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با انتقادی به روزمرگی افزود: این نکته نگران‌کننده است که مانند بازارها هر روز چراغ‌ها را روشن کرده و روز را آغاز می‌کنیم، بلکه بایستی برنامه‌ریزی منظم و یکپارچه‌ای داشته باشیم؛ پژوهشگاه باید از روزمرگی دور بماند.
او سپس به موضوع اجتماعی شدن وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری پرداخته و سوالاتی را مطرح کرد از جمله اینکه مردم چه اطلاعاتی از فعالیت‌های پژوهشگاه دارند؟ چند درصد جامعه، تولیدات پژوهشگاه را نشانه‌ای از غرور و نشاط ملی می‌دانند؟ چرا در زمینه اجتماعی شدن پژوهشگاه، اقدام خاصی انجام نشده است؟ چرا در اپلیکیشن‌ها گیم‌های مرتبط با آثار باستانی تولید نشده است؟ چرا احساس غرور ملی در جامعه کاهش یافته و به مهاجرت فکر می‌کنند؟ کجا در کشور این حجم از آثار ثبتی وجود دارد؟ یادم می‌آید چند سال پیش مقاله‌ای تحت عنوان “ایران سرزمین رازها و رمزها” خوانده بودم؛ هر نقطه‌ای از ایران را که حفاری کنند، بایستی رمزی و رازی کشف کنند.
تپه‌ای که در نزدیکی گرگان قرار دارد، متعلق به ملت است و باید به آن رسیدگی شود؛ البته با همکاری استانداری توافق شده که ۲۶ خانه در نزدیکی آن روستا ساخته شود تا بتوانیم این تپه تاریخی را آزاد کنیم.
صالحی امیری تصریح کرد: به هر حال، این غفلت‌های تاریخی قابل بخشش نیست. وقتی هگمتانه ثبت می‌شود، اما جامعه احساس نشاط ندارد، ناشی از آن است که نتوانستیم به جامعه بیاموزیم هگمتانه چه significی داشته است. این بر عهده ماست که جذابیت لازم را برای آن ایجاد کنیم. این می‌بایست جزئی از برنامه‌های ما باشد.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همچنین بر ذائقه‌سنجی، تولید و ارتقاء سطح مصرف تأکید کرد و گفت: این حساسیت‌ها در جامعه حال حاضر به شدت کم‌رنگ شده‌اند، در حالی که در زمینه محیط زیست چنین حساسیتی مشاهده می‌شود و دریاچه ارومیه با حمایت‌های عمومی احیا می‌گردد. این مأموریت مربوط به حوزه باستان‌شناسی، حفاظت و مرمت، مردم‌شناسی و زبان‌شناسی بسیار حائز اهمیت است که نیاز به تقویت دارد.
در پایان سخنانش، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به وضعیت حقوق و مزایا، امنیت شغلی و استخدام اشاره کرده و بیان کرد که تغییرات چشمگیری در آینده در این زمینه‌ها انجام خواهد شد و اعضای هیأت علمی پژوهشگاه و کارشناسان آن باید تقویت شوند.
مصطفی ده‌پهلوان نیز پیش از معرفی زارعی به عنوان سرپرست، گزارشی از وضعیت پژوهش‌های این حوزه به عنوان رئیس پژوهشگاه ارائه داد و گفت: امروز کشور با دو مشکل بزرگ روبه‌رو است؛ نخست اینکه دانشگاه‌های ما ماموریت محور نیستند و به گفته باستان‌شناسان از قجر تا هجر فعالیت دارند. کلیه گروه‌های ما می‌بایست به سوی مأموریت‌های خاص علمی هدایت شوند. دومین مشکل بزرگ، کمبود شایستگی علمی است. ما به طور جزیره‌ای کار می‌کنیم و نتوانسته‌ایم شبکه‌سازی لازم برای تعمیق دانش را به درستی انجام دهیم.
او ادامه داد: کشور در حال حاضر با بحران‌های زیادی مواجه است و به همین دلیل، بخشی عمده‌ای از پژوهش‌ها به سمت میراث در خطر سوق داده شده است. دانشی که نتواند منفعتش را به جامعه منتقل کند، دانش پایداری نیست.
او همچنین به تلاش‌های پژوهشگاه در زمینه ایجاد بانک‌های اطلاعاتی با توجه به خلا موجود در این بخش اشاره کرده و گفت: در آغاز کار در پژوهشگاه، یک بند به مجوزهای باستان‌شناسی افزوده کردیم که حقوق علمی و معنوی کاوش تا پنج سال در اختیار باستان‌شناس باقی بماند و پس از اتمام این مدت، پژوهش‌های حاصل از کاوش باید در دسترس جامعه قرار گیرد. جامعه ما از این اطلاعات محروم است. متاسفانه برخی از اسناد طبقه‌بندی‌شده برای گزارش‌های باستان‌شناسی همچنان مطرح می‌شوند، در حالیکه عده‌ای از پژوهشگران و باستان‌شناسان هنوز گزارش‌های خود را به طور کامل ارائه نکرده‌اند، در حالیکه کاوش‌های مهمی صورت گرفته و ما حتی نتوانسته‌ایم یک برگ از گزارش آن کاوش‌ها را دریافت نماییم. بایستی دیدگاه‌های تنگ‌نظرانه و پوچ را کنار گذاشته و جامعه را از منابع اطلاعات محروم نسازیم. امیدواریم پژوهشگاه به سمت طبقه‌بندی اطلاعات حرکت کند.
ده‌پهلوان به مشکلات پیش روی تشکیل شورای پژوهشی نیز اشاره کرد.
ذات‌الله نیکزاد، معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز گزارشی از فعالیت‌های پژوهشی این بخش ارائه کرد و بیان داشت: برای تشکیل شورای پژوهشی زمینه‌چینی شده و حتی ۵۰ تا ۶۰ درصد اعتبار آن نیز پیش‌بینی شده، ولی دبیرخانه شورای پژوهشی در معاونت توسعه مدیریت و مالی مستقر است. این امر سؤال‌برانگیز است که چگونه ما پژوهشگاه تخصصی داریم اما شورای پژوهشی آن زیر مجموعه معاونت توسعه مدیریت و مالی قرار می‌گیرد.
محمدابراهیم زارعی، سرپرست جدید پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز پس از تودیع از سوی صالحی امیری، در سخنانی عنوان کرد: سوالی که به شدت درگیر آن هستم این است که چرا تعدادی از پایگاه‌های ایران‌شناسی در جهان تعطیل شده‌اند؟ دلیل این موضوع چیست؟ ما به شدت نیاز به تقویت و ارتباط بین‌المللی با پژوهشگران داریم. از تمام اساتید خواهش می‌کنم که به ما در رسیدن به اهداف بلند مدت کمک کنند و پروژه‌هایی که ناتمام مانده‌اند را به پایان برسانیم. امیدوارم با همکاری وزیر، ارتباط بیشتری با وزارتخانه برقرار کرده و تلاش خواهیم کرد که جایگاه پژوهشگاه را ارتقاء دهیم و شورای پژوهشی مجدداً به پژوهشگاه بازگردد و قطعاً نیروی انسانی آن تقویت خواهد شد. تا حدی که اطلاعات دارم، نیروی جوان جدید به پژوهشگاه افزوده نشده است که این وضعیت باید تغییر کند.
در ادامه این مراسم، کتاب‌های تازه منتشر شده پژوهشگاه با حضور صالحی امیری، جمعی از پژوهشگران و اندیشمندان، رئیس پیشین و سرپرست جدید پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری رونمایی شد و پس از آن، پژوهشگران برجسته سال مورد تقدیر قرار گرفتند.
در پایان این مراسم، نمایشگاه یافته‌های باستان‌شناسی با حضور صالحی امیری افتتاح گردید.
درحال به‌روز رسانی است.
