پیاده سازی دستیار هوش مصنوعی توسط دانشگاه ها و حمایت های معاونت علمی

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور، از شروع فرآیند حمایت از پروژه های دانشگاهی به منظور ایجاد و گسترش دستیار هوش مصنوعی در دستگاه های دولتی و وزارتخانه ها خبر داد و اظهار داشت: بعد از ارزیابی تخصصی طرح های ارائه شده از سوی دانشگاه ها جهت پیاده سازی دستیار هوش مصنوعی، امکان توسعه این ابزارها بر روی «سکوی ملی هوش مصنوعی» فراهم شده است.

کارکرد دستیار هوش مصنوعی رئیس جمهور و وزرا با تکیه بر سکوی ملی هوش مصنوعی

حسین افشین در جلسه هماهنگی و آغاز فرآیند طرح «دستیار هوش مصنوعی کابینه دولت» که در هفته دوم بهمن ماه ۱۴۰۳ در محل معاونت علمی ریاست جمهوری برگزار گردید، با اعلام از سرگیری حمایت از طرح های منتخب دستیار هوش مصنوعی دانشگاه ها، گفت: فرآیند ارزیابی طرح های پیشنهادی دانشگاه ها، به وسیله یک تیم متخصص انجام خواهد شد و تعدادی از دانشگاه ها وظیفه پیاده سازی و اجرای طرح دستیار هوش مصنوعی برای دستگاه ها و وزارتخانه ها را بر عهده خواهند گرفت. طرح هایی که مورد تأیید قرار گیرند، بعد از بارگذاری در سامانه خدمت معاونت علمی و تأیید نهایی، به مسیر دریافت حمایت هدایت می شوند و حمایت مصوب ظرف کمتر از یک هفته تخصیص خواهد یافت.

افشین در ارتباط با دستگاه های دولتی که با همکاری دانشگاه ها از دستیار هوش مصنوعی بهره مند خواهند شد اظهار کرد: در این مرحله، طرح ایجاد و توسعه دستیار هوش مصنوعی در وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت، میراث فرهنگی و گردشگری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، نفت، جهاد کشاورزی، راه و شهرسازی، نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست، به وسیله دانشگاه های برتر و منتخب دنبال می شود.

رئیس بنیاد ملی نخبگان به آمادگی معاونت علمی برای ارزیابی و حمایت از طرح های پیشنهادی سایر دستگاه های دولتی اشاره کرد و بیان داشت: برای برخی از دستگاه ها و وزارتخانه ها، امکان دسترسی به داده ها و تعریف دستیار هوش مصنوعی در حال حاضر وجود ندارد. با این حال، وزارتخانه ها و دستگاه هایی که دانشگاه ها برایشان طرحی ارائه نکرده اند، می توانند جهت دریافت طرح و حمایت از اجرای دستیار هوش مصنوعی برای آن ها درخواست دهند.

افشین همچنین ادامه داد: از ارائه پروژه های جامع و عملی دستیار هوش مصنوعی برای وزارتخانه های فرهنگ و ارشاد اسلامی، کار و رفاه اجتماعی، علوم، تحقیقات و فناوری، آموزش و پرورش، ورزش و جوانان و وزارت کشور حمایت خواهیم کرد و دانشگاه هایی که در حال حاضر یک پروژه در حال فعالیت دارند، می توانند برای اجرای این پروژه در وزارتخانه یا دستگاهی دیگر، طرح های خود را ارسال کنند.

معاون علمی رئیس جمهور در ادامه اعلام کرد: دانشگاه های منتخب که طرح آن ها تایید اولیه شده است، حداکثر تا دوشنبه، ۱۵ بهمن ماه سال جاری، فرصت دارند این طرح را در سامانه خدمت معاونت علمی بارگذاری نمایند.

وی خاطرنشان کرد: پروژه های دستیار هوش مصنوعی از زمان تصویب حمایت، حداکثر ۶ ماه برای ورود به مرحله اجرایی زمان خواهند داشت. در فرآیند بررسی طرح ها، تمام بخش ها و جزئیات هر طرح به صورت دقیق ارزیابی شده و بر اساس این ارزیابی، مبلغ حمایت توافق خواهد شد. این میزان بسته به ماهیت پروژه و ویژگی های آن، بین ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان خواهد بود.

حمایت از نقش آفرینی دانش بنیان ها در اجرای پروژه دستیار هوش مصنوعی

معاون علمی رئیس جمهور از آمادگی برای حمایت از طرح های شرکت های دانش بنیان خبر داد و گفت: شرکت های دانش بنیان از توانایی و آمادگی مشارکت در این پروژه برخوردارند، اما در این مرحله، اولویت حمایت به دانشگاه ها داده شده است و در مراحل بعد، از نقش آفرینی شرکت های دانش بنیان نیز در این طرح حمایت خواهیم کرد.

افشین در مورد اجرای پروژه های بزرگ در دیگر حوزه های فناوری همچون کوانتوم گفت: آموزش یک میلیون دانش آموز از مقطع ابتدایی تا ۱۵ سالگی در زمینه هوش مصنوعی، به همراه حمایت از استادانی که برای آموزش هوش مصنوعی محتوای آموزشی تعریف نمایند، از اقداماتی است که معاونت علمی در راستای تربیت نیروی انسانی در این حوزه انجام می دهد. این فرآیند در مهرماه سال آینده نیز تکرار خواهد شد. همچنین در زمینه کوانتوم نیز این حمایت تعریف خواهد شد، زیرا در فناوری های نوظهور مانند کوانتوم، به دنبال تحول در تربیت نیروی انسانی و ایجاد آزمایشگاه ها و زیرساخت های تحول آفرین هستیم.

ضرورت توسعه فناورانه حکمرانی دولت

معاون علمی رئیس جمهور، هدف از توسعه دستیار هوش مصنوعی برای هر یک از وزارتخانه ها را آغاز نهضت بهره برداری از فناوری هوش مصنوعی در حوزه های مختلف از جمله حکمرانی دانست و بیان کرد: توسعه دستیار هوش مصنوعی در وزارتخانه ها، آغازگر مسیری است که می تواند به حمایت و بهره برداری از قابلیت های فناوری هوش مصنوعی در عرصه های مختلف، از حکمرانی تا اقشار مردم، منجر شود.

افشین تأکید کرد: فرآیند توسعه فناوری ها از جمله هوش مصنوعی با شتاب قابل توجهی در حرکت است و نباید از این روند عقب ماند. بنابراین، توسعه دستیار هوش مصنوعی، آغازگر این مسیر است و به دنبال پیشرفت های بیشتر در این زمینه هستیم؛ اقداماتی که می توانند ایران را به عنوان یک بازیگر کلیدی در توسعه هوش مصنوعی معرفی کنند و نام کشورمان را در سطح بین المللی مطرح کنند.

«دستیار هوش مصنوعی» یاری رسان وزارتخانه ها در تصمیم گیری های کلان

معاون علمی رئیس جمهور بیان کرد: ما تلاش کرده ایم این ابزارها را در دولت توسعه داده و نیازی را در این بخش ایجاد کنیم. در فرآیند توسعه این ابزارها، برای هر وزارتخانه یک دانشگاه مشخص در نظر گرفته شده تا رقابت و تنوع در محصول نهایی ایجاد شود. دانشگاه ها، با نظر وزارتخانه ها و بر اساس تخصص و توانمندی آن ها در حوزه های خاص صورت پذیرفته است.

وی افزود: بنا بر ارزیابی های انجام شده توسط تیم تخصصی، یکی از دانشگاه ها برای اجرای پروژه دستیار هوش مصنوعی دو وزارتخانه گردیده است. اگرچه دو دانشگاه برای یک وزارتخانه نشده اند، اما از تشکیل کنسرسیومی شامل دو یا چند دانشگاه و همکاری جهت پیشبرد کار دستیار یک یا چند وزارتخانه استقبال می کنیم. البته این همکاری باید با تعامل و همکاری خود دانشگاه ها انجام شود.

افشین، مهم ترین کارکرد دستیار هوش مصنوعی را یاری به وزرا در تصمیم گیری و ارزیابی پیامدهای تصمیمات اتخاذ شده دانست و اظهار داشت: وزیری که در زمینه ای کلان می خواهد تصمیماتی اتخاذ کند، از تمامی داده ها بهره ای ندارد و بنابراین، از نتایج و تبعات آن تصمیم در کوتاه، میان مدت و بلندمدت آگاه نیست. دستیار هوش مصنوعی مختص هر حوزه وزارتی، کمک می کند تا با اتکا به داده های انبوه آن حوزه، نتایج و پیامدهای یک تصمیم خاص، شفاف گردد. با تکیه بر منابع و ارزیابی ظرفیت های موجود، قادر به شناسایی امکانات و محدودیت های اجرایی، قانونی، اقتصادی، اخلاقی و دیگر پیامدها خواهیم بود و مسیر پیش روی آن حوزه را بهتر ترسیم می کنیم.

معاون علمی رئیس جمهور گفت: انتظار می رود دستیار هوش مصنوعی نه تنها به وزیر در اتخاذ تصمیمات بهینه یاری رساند، بلکه به عنوان یک دستیار دولت در تسهیل روندها و پیشبرد حرکت در جهت پیشرفت، نقش مؤثری ایفا نماید.

افشین با ذکر این نکته که معاونت علمی در فرآیند تعامل دانشگاه و وزارتخانه ها، تسهیل گری های ضروری را انجام خواهد داد، افزود: تعامل بین دانشگاه و وزارتخانه می تواند به عنوان نقطه آغاز همکاری ها و تعاملات آتی عمل کند و راه را برای همکاری های آینده هموار سازد.

معاون علمی رئیس جمهور با اشاره به معرفی نمایندگان وزارتخانه و دانشگاه به یکدیگر جهت پیشبرد پروژه دستیار هوش مصنوعی، تصریح کرد: تیمی از معاونت نیز مسئول انجام تسهیل گری های لازم در تعامل با هر وزارتخانه خواهد بود.

اجرای دستیار هوش مصنوعی توسط دانشگاه ها و تسهیل گری معاونت علمی

معاون علمی رئیس جمهور در این جلسه خاطرنشان کرد که تیم های اجرایی، رهبری و استراتژی های پروژه های دستیار هوش مصنوعی وزرا به وسیله دانشگاه ها تعیین می شود و معاونت علمی، به صورت مستقیم از هیچ استاد خاصی حمایت نخواهد کرد و دانشگاه نقش رهبری و تعیین مسیر حرکتی پروژه را بر عهده خواهد داشت و معاونت علمی در اعضای تیم دخالتی نخواهد داشت. این طرح فضایی فراهم می کند که دانشگاه های بیشتری به موضوع طراحی دستیار هوش مصنوعی وزرا ورود کنند.

افشین با تأکید بر اینکه رویکرد معاونت علمی در حمایت از پروژه ها به صورت مساوی نیست، گفت: طرح های پیشتاز و دارای ویژگی های محرک حمایت خواهند شد. پروژه های مرتبط با دستیار هوش مصنوعی باید پویا و جلوتر از روند جاری باشند. حمایت از این گونه طرح ها توسط معاونت علمی متناسب با پیشرو بودن آن ها، پویایی و سرعت پیشرفت آن ها خواهد بود. هرچه تیم ها پیشرفته تر عمل کنند، حمایت بیشتری نصیبشان خواهد شد.

حمایت معاونت علمی از پژوهش ها از مسیر بنیاد ملی علم ایران

رئیس بنیاد ملی نخبگان در ادامه اشاره کرد که معاونت علمی از پژوهش ها با راهبری بنیاد ملی علم ایران و از طریق فراخوان ها و طرح های حمایتی حمایت می کند. تمرکز و یکپارچگی حمایت از پایان نامه ها، پژوهش ها و ایده های علمی نوآور بر بستر بنیاد ملی علم ایران، باعث ایجاد شفافیت، تسریع بررسی و تخصیص حمایت به طرح های واجد شرایط و در نهایت پیشبرد مؤثرتر ایده های پژوهشی و فناورانه می شود.

افشین گفت: در قالب حمایت بنیاد ملی علم ایران از پژوهش ها و پایان نامه ها، سهم و تعداد طرح های تأیید شده برای هر دانشگاه به طور واضح و دقیق قابل مشاهده است. بنیاد ملی علم ایران از طریق سه شیوه دریافت طرح از اساتید، شرکت در فراخوان ها و پایان نامه ها از طرح های پژوهشی حمایت می کند. پژوهش هایی که تحت ۶ حوزه بنیادی فناوری قرار گیرند، از حمایت دو تا سه برابری در قالب پژوهانه بهره مند خواهند شد.

ایجاد الگوی حمایت از بازارگاه ها و سکوی ملی هوش مصنوعی

افشین در مورد ترویج و برندسازی الگو و پلتفرم بومی هوش مصنوعی، بیان داشت: این موضوع نیازمند ایفای نقش فعال دانشگاهیان و پژوهشگران در کشور است. در توسعه، الگوسازی و تبدیل پلتفرم ملی هوش مصنوعی، خلاقیت و نوآوری دانشگاهیان نقش کلیدی خواهند داشت و مشارکت آنان در این پلتفرم، به جهانی شدن سکوی هوش مصنوعی کشور کمک خواهد کرد. معاونت علمی حمایت از پژوهش های هوش مصنوعی را بر پژوهش هایی متمرکز خواهد کرد که در سکوی ملی هوش مصنوعی شکل بگیرند.

وی ادامه داد: سکوی بومی هوش مصنوعی که با همکاری و هم فکری جامعه دانشگاهی و فناور کشور شکل گرفته، نیازمند حمایت همه بخش ها است. حمایت از پژوهش های هوش مصنوعی مبتنی بر سایر پلتفرم ها، تا زمان تکمیل سکوی ملی هوش مصنوعی ادامه خواهد داشت؛ اما با هدف فرهنگ سازی و ترغیب پژوهشگران به استفاده از پلتفرم بومی، به زودی حمایت ها و پژوهانه ها بیشتر بر پژوهش های مبتنی بر این پلتفرم متمرکز خواهد شد.

حمایت از شکل گیری مدل بومی هوش مصنوعی در کشور

معاون علمی رئیس جمهور با تأکید بر اینکه باید عقب ماندگی ها در زمینه مدل های بومی هوش مصنوعی جبران شود و با حرکت شتابان جهان در این فناوری هم گام شویم، گفت: فناوری هوش مصنوعی بیش از دو دهه پیش تأسیس شده، اما شتاب توسعه این فناوری از سال ۲۰۱۰ به طور قابل توجهی رشد پیدا کرده است. متأسفانه، پیشرفت ما در این حوزه مطابق روند جهانی نبوده و اکنون دچار کمبودها و عقب ماندگی هایی در این عرصه هستیم که باید در جهت رفع آن ها تلاش کنیم.

افشین به این نکته اشاره کرد که ایران در زمینه مدل های بومی و نیروی انسانی دارای مزیت هایی است و باید با استفاده از این ویژگی ها و خلاقیت نیروی انسانی، نقاط ضعف را جبران کنیم. تلاش ما بر این است که در چارچوب فراخوان های حمایتی، ایده های نوآورانه ای را که بتوانند به استفاده بهینه از مزیت های بومی و تعریف مدل بومی با کارایی و اثربخشی بهتر کمک کنند، مورد حمایت قرار دهیم. در این راستا ما به طور جدی و مستمر به پیگیری پیشبرد پروژه های هوش مصنوعی از طریق همکاری با شرکت های دانش بنیان، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی خواهیم پرداخت.