در وضعیت کنونی کشور، هیچ فردی تمایل به قبول سمت وزارت اقتصاد ندارد / نباید رهبران اقتصادی و سیاسی کشور را از عرصه اقدام خارج کنیم / بازی های سیاسی و ارزیابی های نابه جا منجر به استیضاح همتی شده است

تاریخ ۱۲ اسفندماه به عنوان آغاز استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت سیزدهم مشخص شده است. همتی اعلام کرده که آمادگی کامل برای پاسخگویی به سوالات و انتقادات نمایندگان دارد؛ با این حال، از زمان شکل گیری این تلاش ها برای استیضاح، سوالات متعددی درباره فواید این اقدام و درستی یا نادرستی آن در این مقطع به وجود آمده است.

محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شورا های مجلس درخصوص استیضاح همتی بیان کرد: «این استیضاح یک گام پیشرو است و ما با آقای وزیر اقتصاد آغاز کردیم و اگر پاسخ مناسبی دریافت نکردیم، به دیگر مسئولان نیز خواهیم پرداخت. در نهایت باید یک نفر بیاید و بگوید آینده اقتصادی کشور چگونه خواهد بود.» افرادی که علاقه مند به استیضاح همتی هستند عمدتاً چهره های جبهه پایداری یا اصولگرایان تندرو را تشکیل می دهند. نقد اصلی آن ها به همتی به موضوع افزایش نرخ ارز و حذف ارز نیمایی مرتبط است. در این راستا، وحید شقاقی شهری، استاد دانشگاه خوارزمی و تحلیلگر اقتصادی، در گفتگوی خود با به بررسی وضعیت کنونی اقتصاد کشور پرداخته و طرح استیضاح همتی را زیر scrutiny قرار داده است:

در ۶ ماه اخیر، بیش از هر زمان دیگری در ۳ دهه گذشته، التهاب و تنش را تجربه کرده ایم

وحید شقاقی در گفتگو با اظهار داشت: «از زمان شروع به کار رئیس دولت سیزدهم تا کنون، بدترین رویدادها و سناریوهای منفی و حوادث غیرمعمولی به وقوع پیوسته که متأسفانه شرایط دشواری را برای کشور ایجاد کرده است. در طول سه دهه اخیر و پس از جنگ تحمیلی، ما هیچ گاه چنین شرایط عجیبی را در اقتصاد ایران و در فضای سیاسی کشور تجربه نکرده بودیم. برای مثال، در روز تحلیف آقای پزشکیان، آقای هنیه ترور شد و پس از آن، شاهد افزایش تنش های نظامی بین ایران و رژیم صهیونیستی بودیم. همچنین، شهادت سیدحسن نصرالله و دیگر رهبران حزب الله و حوادث ناگوار مرتبط با گروه حماس از دیگر وقایع مهم در ماه های اخیر بوده است. ادامه جنگ در غزه و تحولات سریع در سوریه همچون سرنگونی دولت اسد و روی کار آمدن گروه هایی با نگرش های مخالف با ایران، نیز آجدار موضوعاتی است که در این مدت به چشم آمده است. پیروزی ترامپ در ات ریاست جمهوری آمریکا و هم راستایی سنا و کنگره با حزب جمهوری خواه در همین بازه زمانی اتفاق افتاد. اتی که با رأیی بالاتر نسبت به دور قبلی همراه بود که پیش بینی پذیری آن دور از انتظار بود و پس از آن به سرعت بحث تحریم های حداکثری دور دوم نیز آغاز شد. این فشارها شامل تهدیدها و حملات به ایران و همچنین یادداشت های اجرایی تحریم حداکثری بوده اند.»

وی همچنین افزود: «در این ۶ ماهی که آقای پزشکیان در رأس دولت چهاردهم قرار گرفت، ما نااطمینانی ها و سودای اقتصادی بی سابقه ای را شاهد بودیم. پس از توزیع مسئولیت ها در دولت، با توجه به وعده وفاق آقای پزشکیان، تقریبا از همه جناح ها به دولت دعوت شده و حتی بسیاری از مدیران میانی همچنان در جای خود باقی مانده اند. این در حالی است که در دولت سیزدهم، به محض روی کار آمدن، تغییرات در سطوح پایین نیز اعمال می شد. در دولت چهاردهم، آقای همتی به عنوان وزیر اقتصاد، وابسته به حزب سیاسی جناح کارگزاران است و وعده هایی که او داده از نظر ادبیات و محتوای آن با دلایل رای دهی مردم به آقای پزشکیان همخوانی دارد. آقای همتی به مدت ۵ ماه است که مسئولیت یکی از بزرگ ترین وزارتخانه های کشور را بر عهده دارد و روند چینش مدیران و اعضای هیئت مدیره های این وزارتخانه به طول انجامیده است. در واقع، این پروسه به تازگی به پایان رسیده و حال که ایشان آماده آغاز کار هستند، مجلس دست به کلید زدن استیضاح می زند. این امر تعجب برانگیز است. ما اکنون در شرایطی به سر می بریم که انگار فرماندهان خود را در میدان جنگ رها کرده و در برابر دشمنی قوی قرار داریم، اما از پشت صحنه، هر بار فرماندهان خود را تضعیف می کنیم.»

پخش محتوای جلسه غیرعلنی مجلس، به جامعه استرس وارد کرد

این استاد دانشگاه در ادامه خاطرنشان کرد: «آقای همتی نزدیک به دو ماه به دلیل استیضاح به مجلس می رود و باید موضوع استیضاح در ۱۲ اسفندماه طرح شود. اما دلیل این استیضاح چیست؟ عمده انتقادات به آقای همتی به مسائل ارزی برمی گردد. من در هفته های اخیر با چند نماینده مجلس صحبت کرده ام و از آن ها پرسیده ام مگر خود شما برنامه هفتم را تصویب نکرده اید؟ چه بر سر ماده ۱۱ آمده اید؟ در این ماده، مسئولیت ارز به بانک مرکزی سپرده شده است. رئیس کل بانک مرکزی هم که تغییری نکرده و آقای فرزین بیش از ۳ سال است که در این سمت فعال است. حال، چرا هیچگونه بازخواست از رئیس کل بانک مرکزی درباره مسائل ارزی انجام نمی شود و این موضوع چه ربطی به وزیر اقتصاد دارد؟ وزیر که نه ابزار لازم را در اختیار دارد و نه اختیارات کافی برای این منظور. وقتی پاسخ می دهند که ایشان عدد ۷۳ هزار تومان را (به عنوان نرخ واقعی ارز) در جلسه غیرعلنی مجلس اعلام کرده، من پاسخ می دهم که بر فرض به چه دلیل جلسه غیرعلنی به صورت غیر اخلاقی پخش شده است؟ آقای همتی به دعوت مجلس در جلسه ای غیرعلنی حضور یافته تا به پرسش ها پاسخ دهد و ایشان در شرایطی که در واقع مسئول وضعیت ارز نیست، توضیحاتی در خصوص وزارت اقتصاد و دیدگاه های متفاوت اقتصادی ارائه کردند که چرا باید رانت نیما حذف شود و شرایط دلار چگونه است. اما با کمال تاسف، نمایندگان اقدام به پخش این جلسه غیرعلنی کرده اند و با این عمل، التهاب جدی به جامعه وارد کرده اند و هم اکنون ساز استیضاح را برپا کرده اند.»

وی ابراز داشت: «این رویه ها واقعاً حیرت انگیز است. پس از استیضاح آقای همتی چه رخ خواهد داد؟ حداقل ۲ الی ۳ ماه، وزارتخانه ای به این اهمیت، در زمینه جنگ اقتصادی بدون سرپرست خواهد ماند. همچنین پس از آن، زمانی نیز برای معرفی وزیر جدید لازم خواهد بود. واقعیت این است که در این وضعیت اقتصادی پیچیده و سخت، هیچ کس حاضر نمی شود مسؤولیت وزارت اقتصاد را بپذیرد، در حالی که همه به این وزارتخانه انتقادات بسیاری دارند. اوضاع اقتصادی کشور مطلوب نیست و بسیاری تصور می کنند که مسئولیت اقتصادی با وزارت اقتصاد مختص است، در حالی که سایر وزرا، نسبت به وزیر اقتصاد، در مسائل اقتصادی نقش بیشتری دارند. از نظر من، هیچ فرد معتبری در این شرایط حاضر نیست مسئولیت چنین وزارتخانه ای را بر عهده بگیرد. و اگر قرار بر این باشد که به جای آقای همتی فردی عادی شود، اوضاع بهتر نخواهد شد، با این حال آقای همتی تجربه و شجاعت لازم را دارد و به دنبال تغییرات اساسی است. بنظر من این نوع رفتارها، مایه خنده غربی ها و دشمنان ایران است.»

نباید فرماندهان اقتصادی و سیاسی کشور را از میدان جنگ کنار بگذاریم

این اقتصاددان در ادامه اظهاراتش گفت: «در شرایط اقتصادی پیچیده و دشوار فعلی، چرا باید وضعیت را برای مردم دشوارتر کنیم؟ هرچه بیشتر به این قضیه فکر می کنم، دلیلی واضح برای کنار گذاشتن یکی از مهم ترین وزرای کابینه دولت چهاردهم نمی بینم جز بازی های سیاسی و نگرش های عجیب و غریب. در وضعیتی که آقای همتی، نقشی بسیار اندک در مسائل ارزی و تورم دارد، بخش عمده ای از مشکلات کنونی ناشی از تحریم های جهانی و تهدیدهای ترامپ است. بخش دیگر به مسائل داخلی مرتبط است که در دولت آقای پزشکیان رخ نداده اند؛ به طور مثال، ناترازی هایی که به دلیل عدم سرمایه گذاری در دهه های گذشته، اکنون به وجود آمده اند. دولت چهاردهم نه در خلق این ناترازی های اقتصادی کلان و نه در مسائل ارزی مسئولیتی دارد. این موضوعات ریشه دار و قدیمی هستند و در نهایت، اگر قرار است کسی پاسخگو باشد، این مقام مسئول بانک مرکزی است. نباید دولت را از کار انداخت و معدود افرادی که شجاعت و جسارت دارند، مثل آقایان ظریف و همتی را به دلیل بازی های سیاسی و تحلیل های نادرست، کنار بگذاریم؛ چون اگر این فرماندهان را از میدان بیرون کنیم، دیگر هیچ فرمانده ای برای مقابله با این جنگ پیچیده و بزرگ نداریم. وضعیت اقتصادی کنونی نتیجه نگرش های اقتصادی نادرست در دولت های مختلف است. مشکلات و چالش های سخت اقتصادی تنها با همکاری، همدلی و اتحاد قابل حل خواهند بود و درنتیجه، تبعات سیاسی صرفاً به زیان مردم خواهد بود و اغلب بازارهای ما تحت تأثیر همین نوع بازی های سیاسی مختل می شوند.