چه نکاتی در پس پیشنهاد توقف افزایش ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی نهفته است؟
سخنگوی سازمان انرژی اتمی به صدور قطعنامه شورای حکام علیه جمهوری اسلامی ایران واکنش نشان داده و بیان کرد: کشورهای غربی که در تلاش برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران هستند، با واقعیتی دیگر روبرو خواهند شد؛ برنامه‌ای جامع‌تر و پیشرفته‌تر به لحاظ کمی و کیفی که بدیهی است از دیدگاه آن‌ها نخواهد توانست موجب خوشحالی باشد.
«بهروز کمالوندی» تصریح کرد: حق مسلم جمهوری اسلامی ایران است که برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود را توسعه دهد و اصولاً هیچ کشوری نمی‌تواند از حقوق ایران محرومیت یا محدودیت ایجاد کند، به‌ویژه زمانی که این کشور، سازوکارهای بین‌المللی نظیر معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای را پذیرفته و با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافقنامه جامع پادمان را امضا کرده و کلیه فعالیت‌های هسته‌ای خود را تحت نظارت کامل آژانس قرار داده است.
حتی با تهدید و تطمیع هم نتوانستند آرای مثبت کاهش‌یافته قطعنامه قبلی خود را تکرار کنند
وی در یادداشتی برای روزنامه ایران به تحلیل تحولات هسته‌ای در سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران و روند تصویب قطعنامه اخیر پرداخته و نوشته است: «در دقایق پایانی روز نخست آذرماه، اجلاس شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین قطعنامه‌ای ضد ایرانی با مشارکت آلمان، فرانسه، انگلیس و آمریکا به تصويب رسید که بدون اجماع و با آرای نسبتاً محدود بود. پیشگامان این قطعنامه، پیش‌نویسی را پیش از سفر مدیرکل آژانس به ایران تهیه کرده و در پایان سفر آقای گروسی آن را منتشر کرده بودند و با چالش‌های زیاد برای جلب نظر سایر کشورها مواجه بودند. بنابراین، برخی از قسمت‌های پیش‌نویس اولیه را حذف یا تعدیل کرده بودند. با این حال، علیرغم فشارهای سیاسی گسترده و استفاده از روش‌های تهدید و تطمیع، موفق به تکرار آرای مثبت محدود قبلی خود نشدند؛ به طوری که از میان ۳۵ کشور عضو شورای حکام، تنها ۱۹ کشور به این قطعنامه رای مثبت دادند.
افزون بر این، کشورهای مهم یا نسبتاً مستقل هم به نفع ایران عمل کردند. به همراه چین، روسیه، بورکینافاسو و ونزوئلا که رای منفی به این قطعنامه دادند، ۱۲ کشور دیگر از جمله برزیل، هند، آفریقای جنوبی، اندونزی، الجزایر، بنگلادش، پاکستان، تایلند، ارمنستان، غنا، مصر و کلمبیا نیز با وجود فشارهای سنگین سیاسی از سوی کشورهای اروپایی و آمریکا در وین و پایتخت‌های آن‌ها به این قطعنامه رای مثبت ندادند. در شرایطی که فشارهای سه کشور اروپایی و آمریکا همچنان ادامه دارد، این کشورها همواره به تعهدات خود در برجام و سایر توافق‌های بین‌المللی پایبند نبوده‌اند. نمونه‌هایی از چنین سیاست‌های ظالمانه را می‌توان در قضیه فلسطین مشاهده کرد، جایی که آن‌ها از دیکتاتورهای تل‌آویو به طور کامل حمایت کرده و تهدید به تحریم اعضای دادگاه بین‌المللی کیفری کرده‌اند که دستور بازداشت مجرمان را صادر کرده است. بدون تردید، این رویه نادرست تا کنون به اهداف مدنظر آنان دست نیافته و در مورد ایران نیز دو نتیجه مشخص به همراه داشته است که به طور منطقی باید به آن پی برده باشند. این دو نتیجه عبارتند از «کاهش حمایت کشورهای دیگر از قطعنامه‌های ارائه‌شده در مقایسه با دفعات گذشته» و «افزایش سطح غنی‌سازی و توسعه زیرساخت‌های صنعت هسته‌ای ایران هر بار بیش از قبل.»
سیاست و رویکرد فشار راه به جایی نمی‌برد
با در نظر گرفتن این دو نتیجه، واضح است که سیاست و رویکرد فشار آنان به هیچ نتیجه مثبتی نخواهد رسید، به‌ویژه اینکه این بار کشورهای غربی حتی فرصتی مناسب که در نتیجه پیشنهاد مدیرکل آژانس شکل گرفته بود را به خاطر رویکرد غیرمنطقی ناشی از عدم شناخت صحیح از شرایط بین‌المللی و واقعیت‌های صنعت هسته‌ای ایران از دست دادند.
مدیرکل آژانس برای کنترل تنش‌ها و ایجاد فضای همکاری که ممکن بود به حل موضوعات باقیمانده پادمانی بینجامد، در سفر خود پیشنهاد کرده بود که ایران به مدت کوتاه ذخایر ۶۰ درصدی خود را افزایش ندهد تا فضایی برای تعامل و حل موضوعات باقیمانده فراهم گردد. اولاً، این پیشنهاد به صورت شفاهی و مشروط به اینکه این اقدام موقتی باشد و نه بیشتر از یک ماه بوده و ثانیاً باید پیش‌زمینه‌ای برای حل مشکلات باقیمانده پادمانی را فراهم کند و همچنین به توقف تولید و غنی‌سازی در هیچ سطحی، از جمله ۶۰ درصد، نمی‌انجامید. ثالثاً این موضوع تعاملات آژانس و کشورهای اروپایی را نیز در پی خواهد داشت. جمهوری اسلامی ایران با در نظر داشتن این شرایط با پیشنهاد مدیرکل موافقت کرده و قرار شد در صورت فراهم شدن زمینه بعد از اجلاس شورای حکام، اقداماتی از جانب ایران انجام شود. همچنین ایران درخواست کرد تا برای پایان دادن به موضوع بازرسان، اگرچه لغو انتصاب بازرسان قبلی بر اساس ماده ۹ موافقتنامه پادمان حق مسلم ایران تلقی می‌شود، چهار بازرس جدید به غیر از بازرسان لغو انتصاب شده قبلی از سوی آژانس معرفی شوند. مدیرکل که به عملی بودن ایده و ابتکار خود اطمینان زیادی داشت، در پایان سفر دو روزه خود با این حس و اطمینان که با دست پر به وین بازمی‌گردد، تهران را ترک کرد.
گزارش اخیر مدیر کل آژانس به مراتب بهتر از گزارش‌های قبلی او بود
در طول سفر مدیرکل و بازدید وی از مجتمع‌های غنی‌سازی شهید دکتر علی‌محمدی و شهید مهندس احمدی روشن، ماشین‌آلات پیشرفته از انواع مختلف به وی نمایش داده شد و توضیح داده شد که ظرفیت صنعتی هزاران ماشین نصب شده کشور در صورت اتخاذ رویکرد تقابلی از سوی سه کشور اروپایی به سرعت با تزریق گاز فعال خواهند شد. برخلاف مقاطع قبلی، این بار مدیرکل کنفرانس خبری و مصاحبه‌ای که معمولاً با مراسم مشابه در تهران متفاوت است، برگزار نکرد. همچنین گزارش وی، گرچه هنوز موضوعات ادعایی ناشی از تبلیغات دشمنان ایران را تکرار می‌کرد، اما به مراتب بهتر از گزارش‌های قبلی او بود و آقای آپارو معاون پادمانی وی نیز در جلسه توجیهات فنی گزارشی مثبت در برابر اعضای شورا ارائه کرد. تمام این موارد به حداقل رسیدن احتمال سوءاستفاده از گزارش مدیرکل توسط کشورهای غربی را به همراه داشت.
با این وجود، سه کشور اروپایی و ایالات متحده تلاش‌های زیادی کردند تا با افزایش تعداد کشورهایی که به قطعنامه رای مثبت می‌دهند، نوعی قدرت‌نمایی کنند که خوشبختانه در این زمینه با توجه به دلایل ذکر شده به نتایج مطلوب خود نرسیدند. به واقع، اگرچه گزارش مدیرکل و توضیحات جلسه فنی معاون او نمی‌توانست مبنای حقوقی و فنی کافی برای صدور قطعنامه فراهم کند، اما آن‌ها با تحت فشار قرار دادن برخی کشورها، موفق به تصویب قطعنامه شدند؛ قطعنامه‌ای که از ایران خواسته است برای حل مسائل باقیمانده پادمانی که خود، به‌واسطه رویکرد سیاسی‌اش مانع انجام آن شده است، همکاری کند و از مدیرکل آژانس خواسته شده است که تا اجلاس بعدی، یعنی فروردین‌ماه سال آتی یا حداکثر بهار سال بعد، گزارشی جامع در مورد مسائل گذشته و حال به شورای حکام ارائه نماید.
تا ۴ یا ۶ ماه آینده با فعال شدن هزاران ماشین جدید سانتریفیوژ سرعت غنی‌سازی افزایش می‌یابد
اما آنچه در عمل خواهد افتاد این است که تا ۴ تا ۶ ماه آینده، با فعال شدن هزاران ماشین جدید سانتریفیوژ، سرعت غنی‌سازی افزایش می‌یابد و زیرساخت‌های جدیدی شکل می‌گیرد و برخی دیگر از اقدامات، که در اینجا جزو موضوعات حائز اهمیت نیستند، صورت خواهد گرفت. این بدین معناست که کشورهای غربی که کماکان در فکر عقب راندن برنامه هسته‌ای ایران هستند، با حقیقت دیگری که برنامه بررسی‌شده‌ای گسترده‌تر و پیشرفته‌تر از جهت کمی و کیفی است، روبرو خواهند شد؛ موضوعی که به وضوح به دلخواه آنان نخواهد بود. توصیه ما به این کشورها آن است که دوران استعمار و زورگویی را پشت سر بگذارند و وارد دورانی مبتنی بر منطق و عدالت شوند. جمهوری اسلامی ایران فقط خواستار حق خود، یعنی لغو تحریم‌های غیرقانونی و برخورداری از صنعتی هسته‌ای صلح‌آمیز به نفع اقتصادی، اجتماعی و سلامت مردم است. ملت ما تحت فشارهای ظالمانه تسلیم نخواهد شد. آن‌ها باید نگرش بهتری از ملت صلح‌دوست ایران داشته باشند و از تفکر قرن نوزدهمی خود خارج شوند تا قادر به درک واقعیت‌ها به‌درستی باشند.
حق ایران است که برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود را توسعه دهد
در پایان، تأکید می‌کنم که این حق ایران است که برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود را گسترش دهد و قابل ذکر است که هیچ کشوری نمی‌تواند این حق را از کشورمان سلب کرده یا آن را محدود نماید، بویژه هنگامی که این کشور به اصول و سازوکارهای بین‌المللی نظیر معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای پایبند است و با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافقنامه جامع پادمان را منعقد کرده و همه فعالیت‌های هسته‌ای خود را تحت نظارت کامل آژانس قرار داده است. ایران صرفاً حق خود را می‌طلبد و نه بیشتر و از این حقوق خود حتی یک قدم هم عقب‌نشینی نخواهد کرد، بنابراین توصیه ما به آن کشورها این است که مواضع مستکبرانه خود را تعديل کرده و اجازه دهند که آژانس به عنوان یک سازمان حرفه‌ای بین‌المللی، وظیفه نظارت و حمایت خود را بدون هیچ‌گونه فشار و تهدیدی طبق اساسنامه خود به انجام برساند.
تعامل را به تقابل ترجیح می‌دهیم
همچنان فرصت برای تعامل و همکاری وجود دارد و ایران به رغم اینکه خود را برای مقابله با تهدیدات آماده کرده است، تعامل را بر تقابل ترجیح می‌دهد.»
