مدیران انرژی ما همچنان به منابع سنتی و فسیلی وابسته اند / ناچاریم به سوی انرژی های تجدیدپذیر حرکت کنیم

«عباس علی آبادی»، وزیر نیرو، اخیراً از تلاش های دولت جهت مقابله با چالش های برق از طریق گسترش انرژی های تجدیدپذیر سخن گفته و اظهار داشته است: «انتظار می رود که حدود ۲۴۰۰ مگاوات از برنامه ۱۲ هزار مگاواتی ایران در زمینه انرژی های تجدیدپذیر تا تابستان آینده به بهره برداری برسد.» در حالی که ایران از نظر جهانی دارای ظرفیت های بالایی در زمینه انرژی های تجدیدپذیر، به ویژه انرژی خورشیدی و بادی است، اما همچنان وابستگی این کشور به انرژی های فسیلی بیشتر از انرژی های تجدیدپذیر است.

با توجه به ناترازی های انرژی در ایران و فشارهای اخیر ایالات متحده جهت کاهش فروش نفت کشور، بار دیگر این سوالات مطرح می شود که چگونه می توانیم روند افزایش تولید انرژی های تجدیدپذیر در ایران را تسریع بخشیم و چه موانعی در این مسیر وجود دارد؟ در راستای یافتن پاسخ این سوالات با «فرزین سوادکوهی»، کارشناس انرژی گفت وگو کرده است:

ناگزیر به سوی انرژی های تجدیدپذیر می رویم

فرزین سوادکوهی به گفت: «ما در زمینه انرژی های پاک فرصت های زیادی را از دست داده ایم. در سه دهه اخیر از موقعیت های عالی بهره مند بوده ایم که نتوانسته ایم به طرز مؤثری از این مزایا استفاده کنیم. اما یک واقعیت غیرقابل انکار وجود دارد که تحت هر شرایطی، چه به دلیل تحریم ها و فشارها و چه به دلایل دیگر، ما باید به سمت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر حرکت کنیم؛ زیرا سوخت های فسیلی تنها تا اندازه ای توانایی تامین نیازهای انرژی ما را دارند. در سطح جهانی، تقریبا همه کشورها به سمت توسعه انرژی های تجدیدپذیر رفته اند، اما شرایط ما حساس تر است، زیرا تقریباً گزینه دیگری نداریم. با فشارهای حداکثری ترامپ در زمینه انرژی مواجه هستیم و به همین دلیل دولت باید از انحصار در تولید برق خارج شود و اجازه دهد که بخش خصوصی به طور واقعی در این زمینه سرمایه گذاری کند. دولت تاکنون شرایط مناسب را فراهم نکرده است و اظهارنظرهایی که گاهی از سوی مسئولان در مورد ضرورت توسعه مطرح می شود، در عمل مفید نیست. دولت نمی تواند به راحتی پاسخگوی کمبود ۳۰ هزار مگاواتی موجود باشد و حل این مسئله نیاز به سرمایه گذاری فراگیر دارد که دولت از عهده آن برنمی آید.»

وی ادامه داد: «بخش خصوصی باید در این زمینه فعال شود، اما بخش خصوصی تمایلی به سرمایه گذاری ندارد؛ چرا که دولت هم تولیدکننده، هم عرضه کننده و هم قیمت گذار است؛ بنابراین انحصار حاکم بر بازار برای بخش خصوصی جذابیتی ندارد و باید هرچه زودتر تسلط نهادهای دولتی و وزارت نیرو بر حوزه انرژی کاهش یابد. واقعیت این است که نگاه وزرای حوزه انرژی و مدیران ارشد این بخش همیشه بر پایه سوخت های فسیلی است و این رویکرد در ساختار اداری کشور به طور عمیق ریشه دوانده است. باید فرصتی به نسل جوان تر داده شود تا در زمینه مدیریت انرژی کشور تغییراتی ایجاد کنند. نیازمند مدیرانی هستیم که درک بهتری از شرایط حال داشته باشند و به جای راه های آسان، به دنبال ایجاد روش های نوآورانه باشند. مدیران ارشد و سیاستگذاران عملاً به ساده ترین گزینه فکر می کنند، یعنی استفاده از سوخت های فسیلی، و این نگرش همواره به ما آسیب رسانده است؛ اما اکنون زمان آن فرا رسیده که تغییرات جدی ایجاد کنیم. صرفاً وجود مدیران جوان کافی نیست؛ اگر دوباره به شیوه های گذشته بازگردند، اشتباه بزرگی خواهد بود. ریل گذاری در حوزه انرژی کشور از ابتدا غلط بوده است. ما نیاز داریم ریل گذاری جدیدی داشته باشیم و با نگرش آینده نگر در عرصه های مختلف پیشروی کنیم. از سال ها پیش باید اقدام به ترسیم نقشه راه برای انرژی کشور می کردیم.»

نگاه مدیریت انرژی کشور کاملاً وابسته به سوخت های فسیلی است

این کارشناس در ادامه بیان کرد: «متأسفانه به دلیل تسلط تفکر سنتی در حوزه انرژی کشور، حتی سرمایه گذاری در بخش انرژی های تجدیدپذیر نیز برای برخی از مدیران غیرقابل تصور است. هنگامی که قرار است از صندوق توسعه ملی برای پیشرفت انرژی استفاده شود، بیشتر توجه ها به سوی توسعه سوخت های فسیلی معطوف می شود. این نگرش باید دستخوش تغییر شود و تا زمانی که دست اندرکاران با چنین نگرشی ادامه دهند، تغییر شرایط کار ساده ای نخواهد بود و مدام در یک دایره باطل گردش خواهیم کرد که فقط به زیان ما خواهد بود. در مورد نیاز ما به واردات برای توسعه انرژی های پاک نمی توان به صورت قطعی پاسخ داد.»

وی همچنین افزود: «در حال حاضر کشور ما در حوزه انرژی خورشیدی دارای شرکت هایی است که پنل ها و تجهیزات لازم را داخلی تولید می کنند و این ها با قیمت مناسب تری نسبت به واردات در دسترس ماست. بنابراین ضروری نیست که حجم بالایی از چین واردات داشته باشیم، بلکه می توانیم از ظرفیت های داخلی بهره برداری کنیم و آن را با سرمایه گذاری تقویت کنیم. همچنین برخی تکنولوژی ها ممکن است در دسترس ما نباشد، اما باید در این حوزه ها نیز با تمرکز بر آموزش و افزایش توانمندی های داخلی، اقدام کنیم. لازم است که دروازه های تعامل کشور با سایر کشورهایی که توانمندی دارند، باز باشد و تا زمانی که مسائل سیاست خارجی حل نشود، نمی توانیم در این زمینه ها توانمند باشیم. باید از انزوا خارج شده و دیپلماسی کشور را بهبود بخشیم. نباید همواره در مسیر معکوس فقط به مهندسی جدید فکر کنیم.»