تکنولوژی های هوشمند موجب رشد ۵۰ درصدی در مالیات ستانی شدند
طرح هوشمندسازی نظام مالیاتی طبق آمار موجود، تأثیر به سزایی در کاهش فرارهای مالیاتی و افزایش ۵۰ درصدی شمار مودیان داشته است؛ به طوری که تعداد مودیان از هشت میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در سال ۱۴۰۰ به ۱۲.۵ میلیون نفر در حال حاضر رسیده است.
این طرح که در سال های اخیر در دستور کار دولت قرار گرفته، در جلوگیری از فرار مالیاتی، افزایش سهم مالیات در تولید ناخالص داخلی و ارتقاء مالیات در بودجه سالانه اثرگذار بوده است. از سوی دیگر، استفاده از فناوری های نوین در حسابرسی مالیاتی می تواند به تحقق عدالت مالیاتی کمک نماید.
بر مبنای ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم « اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل مشمول این قانون که طبق اعلام سازمان امور مالیاتی موظف به ثبت نام در نظام مالیاتی می باشند، ملزم هستند تا برای انجام معاملات خود، صورتحساب صادر کرده و شماره اقتصادی خود و طرف مقابل را در صورتحساب ها، قراردادها و سایر مستندات مشابه درج و فهرست معاملات خویش را به سازمان متبوع ارسال نمایند.»
یکی از دغدغه های اصلی رئیس جمهور، اجرای کامل ماده ۱۶۹ و ۱۶۹ مکرر است که می تواند به شفافیت در اقتصاد و عادلانه سازی مالیات کمک شایانی کند.
دولت به منظور نائل شدن به این هدف، به هوشمندسازی نظام مالیاتی پرداخته است. تأثیر این طرح در افزایش ۵۰ درصدی تعداد مودیان و جلوگیری از فرارهای مالیاتی قابل مشاهده است؛ به گونه ای که در حال حاضر تعداد مودیان از ۸ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در سال ۱۴۰۰ به ۱۲.۵ میلیون نفر رسیده است. در سال گذشت، ۱۱۰ همت از حوزه فرار مالیاتی وصول شده که نشانه ای از تحقق عدالت مالیاتی به شمار می آید.
از ابتدای دی ماه سال ۱۴۰۲، صاحبان مشاغل با میزان فروش بیش از ۱۸ میلیارد تومان در شش ماه نخست سال و همچنین مشاغل بر اساس موضوع جزء ۲ بند ط تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۲، طلافروشان و فروشندگان مواد معدنی موظف به صدور صورت حساب الکترونیکی در سامانه مودیان شده اند. با این حال، هیچ نوع افزایشی برای پایه مالیاتی فروشندگان و خریداران پیش بینی نشده اما عدم صدور صورتحساب الکترونیکی مشمول جرائم مالیاتی خواهد بود.
با وجود این، هنوز هم تا دستیابی به اهداف کامل مالیاتی با وضعیت ایده آل فاصله داریم. همان طور که محمدهادی سبحانیان رئیس کل سازمان امور مالیاتی بیان می کند، نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در دیگر کشورها بین ۲۰ تا ۲۵ درصد است، در حالی که در کشور ما طبق آمار بانک مرکزی، در سال ۱۴۰۰ این نسبت حدود ۵.۷ درصد بوده و در سال ۱۴۰۲ به حدود ۷.۷ درصد افزایش یافته است.
طبق گفته وی، نسبت مالیات به هزینه های جاری در سال ۱۴۰۰ تقریباً ۴۰.۹ درصد بود که این رقم در سال گذشته به ۵۵.۷ درصد صعود کرده است. همچنین تأمین هزینه های عمومی در سال ۱۴۰۰ زیر ۳۰ درصد بود که اکنون به ۴۱.۴ درصد رسیده است. گذشته از آن، سال گذشته بیش از ۷۰ درصد رشد در درآمدهای مالیاتی داشته ایم و پیش بینی می شود این عدد در سال جاری به ۵۰ درصد برسد.
در این راستا، محمدرسول شیخی زاده نماینده مجلس اظهار کرد که در امسال شاهد تحقق حسابرسی سیستمی برای بیش از ۷۰ درصد اظهارنامه های اشخاص حقوقی و بیش از ۸۰ درصد اظهارنامه های اشخاص حقیقی بوده ایم. یکی از اصلی ترین نتایج سیستمی شدن حسابرسی مالیاتی، افزایش اعتماد متقابل بین مودیان و نظام مالیاتی کشور است که به بهبود ارتباط مودیان با سازوکارهای مالیاتی کمک می کند.
محمدهادی سبحانیان رئیس کل سازمان امور مالیاتی نیز عنوان کرد که به سبب هوشمندسازی نظام مالیاتی، ظرف مدت کمتر از دو ماه، هشت میلیون مودی مشمول تبصره ۱۰۰ را قطعی سازی کردیم. همچنین صددرصد مالیات مستغلات به صورت سیستمی رسیدگی و قطعی شده است. در راستای تسهیل امور مودیان نیز تعداد اقساط مالیاتی به ۱۰ قسط افزایش یافته است.
سبحانیان با بیان اینکه در مسیر الکترونیکی کردن فرآیندهای مالیاتی گام های مهمی برداشته ایم، اما هنوز از نقطه مطلوب فاصله داریم، تأکید کرد: اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان ابزار محاسبه مالیات بر ارزش افزوده به شمار می رود.
بی شک، دستیابی به هدف رشد درآمدهای مالیاتی به عنوان منابع پایدار، از رهگذر حسابرسی سیستمی مالیات ممکن شده است. سازمان امور مالیاتی قصد دارد با بهره گیری از ظرفیت شرکت های دانش بنیان، توان مالیات ستانی خود را افزایش دهد.
اخیراً در نشستی که میان رئیس کل سازمان امور مالیاتی و معاون علمی و فناوری رئیس جمهور برگزار شده، راهکارهایی برای توسعه هوشمندسازی نظام مالیاتی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است. دولت بایستی بتواند در تعیین و تشخیص مالیات از ظرفیت های هوش مصنوعی و کلان داده استفاده کند که در این زمینه، شرکت های دانش بنیان می توانند نقشی کلیدی ایفا کنند.
