این کار به تقویت قابلیت های ذهنی یاری می رساند

تحقیقی که به تازگی در نشریه «مرز ها در علوم اعصاب سیستمی» (Frontiers in Systems Neuroscience) منتشر شده است، به بررسی تأثیرات جویدن انواع مواد بر روی مغز پرداخته و نشان داده که جویدن چوب، به شدت بیشتر از آدامس، سطح آنتی اکسیدانی به نام «گلوتاتیون» را در مغز افزایش می دهد.

تحقیقات قبلی نشان داده اند که فرایند جویدن می تواند بر روی فعالیت های مغزی و جریان خون تأثیرگذار باشد. این موضوع از آن رو اهمیت دارد که مغز برای عملکرد بهینه خود همواره به اکسیژن و تغذیه نیازمند است و این خواسته ها تنها از طریق جریان خون برطرف می شوند. همچنین برخی مطالعات نشان داده اند که افرادی که با مشکلات جویدن مواجه هستند، معمولاً با افت توانایی های شناختی روبرو می شوند. با این حال، هنوز رابطه مشخصی بین افزایش جریان خون ناشی از جویدن و تغییرات متابولیکی در مغز مشخص نشده است.

یکی از محورهایی که به آن توجه زیادی شده، استرس اکسیداتیو در مغز است. استرس اکسیداتیو به آسیب هایی اشاره دارد که مولکول های مضر به نام رادیکال های آزاد به سلول های مغزی وارد می کنند. این آسیب می تواند با افزایش سن، تأثیر بسزایی در کاهش عملکرد مغز داشته باشد. مغز به خاطر مصرف بالای اکسیژن و وجود چربی های مستعد، به راحتی در معرض استرس اکسیداتیو آسیب پذیر است.

برای حفاظت از خود، مغز از آنتی اکسیدان هایی همچون گلوتاتیون بهره می برد. گلوتاتیون به عنوان یک محافظ برای سلول های مغزی عمل کرده و اثرات مخرب رادیکال های آزاد اکسیژن را خنثی می سازد. محققان در این پژوهش تلاش کردند تا دریابند آیا جویدن، به ویژه جویدن موادی با سختی های مختلف، می تواند بر سطح این آنتی اکسیدان حفاظتی تأثیر بگذارد یا خیر. همچنین هدف آن ها بررسی ارتباط احتمالی بین تغییرات سطح گلوتاتیون و مهارت های شناختی بود.

برای پاسخ به این سوالات، پژوهشگران ۵۲ دانشجوی سالم دانشگاهی در کره جنوبی را مورد مطالعه قرار دادند. این دانشجویان به دو گروه تقسیم شدند: یک گروه به جویدن آدامس پرداختند و گروه دیگر چوب های کوچک مشابه چوب بستنی را جویدند. محققان تأکید کردند که دو گروه از نظر سن، جنس و سطح تحصیلات در شرایط مشابه قرار داشتند.

به گزارش ایندیپندنت، محققان قبل از شروع جویدن و سپس پنج دقیقه بعد از آن، با استفاده از تکنیک تصویربرداری مغزی خاصی به نام طیف سنجی تشدید مغناطیسی (Magnetic Resonance Spectroscopy) سطح گلوتاتیون را در ناحیه ای از مغز به نام قشر کمربندی قدامی اندازه گیری کردند. این ناحیه به دلیل نقش حیاتی اش در کنترل شناختی و فرآیندهای فکری، توجه ویژه ای را به خود جلب کرده است.

به علاوه، تمامی شرکت کنندگان قبل و بعد از جلسه جویدن یک آزمون شناختی را انجام دادند که به ارزیابی جنبه های مختلف توانایی های شناختی از قبیل حافظه، توجه، زبان و توانایی های بصری ــ فضایی پرداخته بود. این ارزیابی به پژوهشگران کمک کرد تا مشخص کنند آیا تغییرات شناختی مرتبط با فرایند جویدن رخ داده یا خیر.

پژوهشگران پس از تحلیل داده ها به نتایج جالبی دست یافتند. در ابتدا، آن ها سطح گلوتاتیون در قشر کمربندی قدامی را پیش و پس از جویدن مورد بررسی قرار دادند و متوجه شدند که سطح گلوتاتیون در گروهی که چوب های بستنی گونه می جویدند، افزایش پیدا کرده است. این نتیجه نشان دهنده این است که جویدن چوب احتمالاً موجب افزایش این آنتی اکسیدان مهم در آن ناحیه مغز شده است.

به هرحال، در گروهی که آدامس می جویدند، تغییر قابل توجهی در سطح گلوتاتیون مشاهده نشد. اگرچه تفاوت های آماری معناداری بین تغییر سطح گلوتاتیون در دو گروه وجود نداشت، اما روند کلی نشان می داد که افزایش گلوتاتیون در گروهی که چوب می جویدند، بیشتر بوده است.

در مرحله بعد، پژوهشگران به بررسی ارتباط میان تغییرات سطح گلوتاتیون و عملکرد در آزمون های شناختی پرداختند. آن ها دریافتند که در گروهی که چوب می جویدند، افزایش گلوتاتیون با نمرات آزمون های مربوط به حافظه فوری و داستانی ارتباط مثبت دارد. به بیان دیگر، افرادی که پس از جویدن چوب به افزایش بالاتری در سطح گلوتاتیون دست یافته بودند، در آزمون های حافظه نیز عملکرد بهتری از خود نشان داده اند.

نکته جالب توجه این است که چنین رابطه ای در گروه آدامس جویان مشاهده نشد و بین سطح گلوتاتیون و عملکرد حافظه ای تغییر عمده ای دیده نشد.

این مطالعه نیز مانند بسیاری از تحقیقات دیگر محدودیت هایی دارد که باید به آن ها توجه کرد. از جمله اینکه این تحقیق تنها بر روی دانشجویان جوان و یک ناحیه خاص از مغز تمرکز داشته، مدت زمان جویدن کوتاه بوده و تفاوت های بین مواد جویدنی، فراتر از سختی آن ها بررسی نشده است.

با این حال، می توان گفت که این تحقیق دو نتیجه اصلی ارائه کرده است: نخست، جویدن چوب باعث افزایش تولید گلوتاتیون در مغز می شود. دوم، افزایش گلوتاتیون با بهبود عملکرد شناختی ارتباط دارد و از آن جا که هیچ دارویی یا روش مشخصی برای افزایش سطح گلوتاتیون مغزی وجود ندارد، یافته ها نشان می دهند که جویدن مواد نسبتاً سخت می تواند به عنوان یک روش مؤثر برای تقویت دفاع آنتی اکسیدانی مغز مورد استفاده قرار گیرد.