بحران «آلودگی هوا» در دهلی و لاهور؛ هوای پاک به یک مزیت گرانبها تبدیل شده است

در زمانی که لاهور را آلودگی هوا در بر گرفت، ساکنان علائم شناخته‌شده‌ای را تجربه کردند. در ابتدا سوزش در گلو و چشم‌ها مشاهده شد و سپس سرگیجه، احساس فشردگی در قفسه سینه و سرفه‌های خشک در بسیاری از مردم بروز کرد.

«جاواریا»، دختر ۲۸ ساله و دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد ساکن لاهور، اظهار داشت: تنها قدم گذاشتن به بیرون به یک چالش جسمی تبدیل شده است.

در هفته‌های اخیر، کیفیت هوا در لاهور، جایی که بیش از ۱۴ میلیون نفر زندگی می‌کنند، به بدترین حد خود رسیده است؛ با سطوح آلودگی که ۱۵ برابر بیشتر از حد مطلوب است و شهر در دود غلیظ قهوه‌ای رنگ غوطه‌ور است. بر اساس مقیاس کیفیت هوا، عدد ۵۰ نشان‌دهنده «کیفیت سالم» است، اما در هفته گذشته این شاخص در لاهور به بیش از ۷۰۰ رسید.

در هند، دهلی هم از مه دود سمی و غلیظ سالانه خود در امان نمانده است که نشانگر آغاز نامطلوب «فصل آلودگی» است که بیش از ۲۵ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و وضعیت هوا در رده «بسیار ضعیف» باقی مانده است.

دولت‌های محلی در دهلی و لاهور وعده‌هایی داده‌اند و اقداماتی را به منظور مقابله با سطوح فاجعه‌بار آلودگی که در دهه اخیر به یک رویداد سالانه تبدیل شده است، اتخاذ کرده‌اند. با این حال، مردم از ورود زودهنگام مه دود شکایت دارند و می‌گویند تمام تلاش‌ها برای مهار آن نافرجام بوده است.

جاواریا که از زمان افزایش آلودگی دچار بیماری شده است، بیان کرد که امسال در ماه اکتبر، آسمان ابری و مه دود به طرز چشمگیری سمی‌تر از گذشته به نظر می‌رسد. هر سال وضعیت بدتر می‌شود و وضعیت هوا از حالتی نگران‌کننده به کاملاً خطرناک تبدیل شده است که این مسئله بسیار تأسف‌برانگیز است.

یکی از دلایل بروز مه دود، اقدام کشاورزان به سوزاندن «کلش» محصولات خود برای تمیزی سریع و کم‌هزینه مزارع است. علی‌رغم غیرقانونی بودن این عمل در هند و پاکستان، سوزاندن کلش کماکان ادامه دارد.

دولت پنجاب در پاکستان اعلام نموده است که برای کشاورزان جایگزینی غیر از سوزاندن کلش ارائه داده است، اما «خالد خوخار»، رئیس انجمن کشاورزان این ادعا را رد کرد.

او گفت: بیش از ۱۰ میلیون کشاورز در پنجاب زندگی و فعالیت می‌کنند. سوزاندن محصولات، ارزان‌ترین گزینه برای آنهاست و به همین دلیل به این کار ادامه می‌دهند. ما به تدارک کمک‌های مالی برای جایگزینی مناسب نیاز داریم.

همزمان، کیفیت هوا با انتشار گازهای گلخانه‌ای از صنایع و ساخت‌وسازها و همچنین دود ناشی از کامیون‌ها و خودروها که در هوای سرد زمستان در شهرها محبوس می‌شوند، تشدید می‌شود.

این مسئله به حدی جدی شده که این هفته «مریم نواز»، یک مقام ارشد مناطق پنجاب پاکستان، پیشنهاد کرد که پیچیدگی‌های سیاسی میان هند و پاکستان کنار گذاشته شود تا یک ابتکار دیپلماسی مه دود میان دو کشور به منظور مقابله با آلودگی هوا مطرح گردد.

نواز بیان کرد: مه دود یک موضوع سیاسی نیست، بلکه یک موضوع انسانی است و ادامه داد: هوا مرزهای بین دو کشور ما را نمی‌شناسد. مقابله با مه دود تنها در صورتی ممکن است که دو کشور به صورت مشترک اقدامی انجام دهند.

با این حال، هند هنوز به این پیشنهاد پاسخی نداده است.

عواقب بهداشتی این آلودگی سالانه، فاجعه‌بار است. بر اساس گزارشی از موسسه سیاست انرژی دانشگاه شیکاگو، آلودگی هوایی بزرگ‌ترین تهدید برای سلامتی در هند به شمار می‌رود و ساکنان دهلی به دلیل آثار آن به طور متوسط ۸.۵ سال از عمر خود را از دست می‌دهند.

«عمار علی جان»، مورخی در لاهور، توضیح داد: هوای پاک به یک وضعیت لاکچری تبدیل شده که فقط ثروتمندان می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند.

او توضیح داد: تنها افرادی که از عهده خرید دستگاه‌های تصفیه هوا برمی‌آیند، می‌توانند به راحتی نفس بکشند – این گونه‌ای از آپارتاید به شمار می‌آید.

علی جان اضافه کرد که اکنون وضعیت شهر به قدری وخیم شده که غیرقابل سکونت شده است. ما لاهور و بیشتر پنجاب را به یک جنگل بتنی تبدیل کرده‌ایم و نتیجه این تغییر، فاجعه‌ای زیست‌محیطی است.

به نقل از روزنامه «گاردین»، دکتر «بیدیارانی چانو» در یک کلینیک بهداشتی در دهلی نیز از افزایش شدید مراجعه‌کنندگان با مشکلات تنفسی خبر داد و گفت که حدود ۶۰ درصد از بیماران او با بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا اَزمون دارند که بیشتر آنها کودکان و افراد مسن هستند.

«شکیل خان»، ۳۶ ساله که در گاری میوه خود نشسته بود، آلودگی را به عنوان یک «سم آهسته» توصیف کرد و گفت که با شروع آلودگی هوا، چاره‌ای جز کار در فضای باز ندارد.

او اظهار داشت: در سال ۲۰۱۹، به دلیل بیماری ریوی، پدرم را از دست دادم. او در طول زندگی‌اش هرگز سیگار نکشید، اما پزشکان به من اطلاع دادند که ریه‌هایش دچار آسیب شده است. اگر کسی سیگار نمی‌کشد، چرا این وضعیت برای او پیش می‌آید؟ این معضل به این دلیل بروز کرد که او همانند من در خیابان‌های دهلی کار می‌کرد.

هر سال در فصل سرما، آلودگی هوا به شدت بر هند و پاکستان تأثیر می‌گذارد و منجر به تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و کسب و کارها می‌شود.

آلودگی هوای محیط، به‌ویژه در شهرها و مناطق روستایی، آلاینده‌های ریز را ایجاد می‌کند که مسئول بروز سکته مغزی، بیماری‌های قلبی، سرطان ریه و انواع بیماری‌های حاد و مزمن تنفسی هستند.

کیفیت هوا ارتباط مستقیمی با وضعیت جوی و اکوسیستم‌های زمین جهانی دارد. بسیاری از عوامل ایجادکننده آلودگی هوا (مانند احتراق سوخت‌های فسیلی) نیز منبع انتشار گازهای گلخانه‌ای به شمار می‌روند. بنابراین، بهبود کیفیت هوا می‌تواند یک استراتژی دو سویه باشد که هم به نفع اقلیم و هم به نفع سلامت انسان‌ها خواهد بود و بار ناشی از بیماری‌های مرتبط با آلودگی را کاهش داده و به کاهش پدیده تغییرات آب و هوایی کمک می‌کند.