تأثیر خروج پناهجویان سوری بر اقتصاد ترکیه و تلاش این کشور برای جلب نیروی کار کم هزینه از آفریقا

ترکیه از زمان آغاز درگیری های داخلی در سوریه، میزبان بیش از ۳ میلیون پناهجوی سوری بوده است. این تعداد پناهجو بدون شک فرصتی بی نظیر را برای بخش های گوناگون اقتصادی کشور فراهم کرده است. از جمله ویژگی های بارز این پناهجویان، جوانی و نیروی کار ارزان آنهاست. حال که بشار اسد با فرار خود در تاریخ ۸ دسامبر ۲۰۲۴، زمینه ای برای بازگشت پناهجویان سوری از ترکیه، اردن و لبنان مهیا کرده، کشورهای مزبور به احتمال زیاد با چالشی غیرمنتظره روبرو خواهند شد: تامین نیروی کار ارزان از کجا ممکن است؟

به گزارش رسانه اقتصادی “دنیا”، برآوردها نشان می دهد که نزدیک به ۵۰۰ هزار سوری به طور غیرقانونی در ترکیه مشغول به کار هستند. این افراد در حوزه های مختلفی از جمله منسوجات، صنعت، ساخت و ساز، خدمات، تعمیر اتومبیل، تولید چرم و صنعت غذا فعالیت دارند. عدم داشتن مجوز کار به معنای ارزان تر بودن نرخ کار آنهاست.

اکنون بخش هایی همچون کشاورزی نگران کاهش نیروی کار سوری خود هستند. یکی از کشاورزان اظهار داشته که سوری ها به مدت ۱۱ سال در زمینه کشاورزی مشغول به کار بوده اند و در این دوره، زمین های زراعی نیز گسترش یافته است. به عبارتی با ورود این نیروی کار، کشاورزان و ساکنان روستاهای ترکیه به سمت دیگر حوزه ها، از جمله گردشگری، حرکت کرده اند و اگر سوری ها بازگردند، باید نیروی کار ارزان تری به کشور وارد شود.

یورغیر، یکی از مناطق کشاورزی واقع در استان آدانا است. مهمت آکین دوغان، رییس اتاق کشاورزی این منطقه به “دنیا” گفته که ۷۰ درصد کارگران کشاورزی مشغول در این ناحیه سوری هستند و در صورتی که آنها برگردند، مجبور به جست وجو برای جذب کارگران از مناطق شرقی ترکیه یا کشورهای آفریقایی خواهیم بود.

دیگر بخش های اقتصادی ترکیه نیز با این چالش مواجه اند. بسیاری از کارگران در حوزه بازیافت زباله، پناهجویان سوری هستند که در حال آماده شدن برای بازگشت به کشور خود هستند و به همین دلیل بخش بازیافت زباله، بخصوص در حوزه جمع آوری مواد دورریختنی، با کمبود نیروی کار روبرو خواهد شد و این کاری نیست که کارگران ترک تمایلی به پذیرش آن با دستمزدهای پایین داشته باشند.

مهمت آکین دوغان تأکید می کند که خروج نیروی کار سوری به معنای پایان کار در حوزه کشاورزی ترکیه خواهد بود.

تقریباً نیمی از اراضی ترکیه زیر کشت است و بخش کشاورزی حدود ۱۵ درصد از جمعیت فعال مردم ترکیه را مشغول به کار دارد. این بخش ۱۰ درصد از صادرات کل کشور را به عهده دارد و هم چنین ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی ۱۲۰۰ میلیارد دلاری ترکیه به کشاورزی تعلق دارد.