دستاوردهای هیجان انگیز علمی در سال ۲۰۲۴؛ از اهمیت رودخانه گمشده در ایجاد اهرام مصر تا افتخارات فضایی اسپیس ایکس

سال ۲۰۲۴ با دستاوردهای علمی فوق العاده ای همراه بود: از تصویربرداری کهکشان هایی به قدمت ۱۳ میلیارد سال با تلسکوپ فضایی جیمز وب تا کشف ناگهانی یک شهر گمشده در دل جنگل های آمازون.

 

در ادامه به بررسی ۷ دستاورد علمی الهام بخش که در سال گذشته به وقوع پیوست، خواهیم پرداخت:

 

دستگاه های مکانیکی شگفت انگیز اسپیس ایکس

 

در اکتبر، موشک استارشیپ توانست در یک رخداد تاریخی بخشی از خود را پس از فرود به سکوی پرتاب با کمک بازوهای مکانیکی بزرگ (معروف به «چاپ استیک») در هوا دریافت کند.

 

تصور کنید یک استوانه فلزی به وزن ۲۷۵ تُن با سرعت نزدیک به ۵ هزار کیلومتر بر ساعت از آسمان در حال سقوط است، اما به جای برخورد به زمین، به آرامی درون یک برج پرتاب فرود می آید.

 

پیچیدگی های مهندسی این اقدام به ویژه به این دلیل حائز اهمیت بود که بوستر ۷۰ متری باید در عرض ۲۴۰ ثانیه از حدود ۵ هزار کیلومتر در ساعت به تقریباً ۳ کیلومتر بر ساعت کاهش می یافت.

 

این موفقیت توسط دانشمندان اسپیس ایکس به وقوع پیوست.

 

این دستاورد با تلاش اسپیس ایکس برای طراحی موشک هایی که به طور کامل قابل استفاده مجدد باشند، همخوانی دارد.

 

مدیران اسپیس ایکس پس از این موفقیت اعلام کردند: «این روزی است که در تاریخ مهندسی به ثبت خواهد رسید».

 

نقشه برداری از مغز مگس

 

دانشمندان در ماه اکتبر موفق به نقشه برداری از محل، شکل و ارتباطات تمامی ۱۳۰ هزار سلول مغز یک مگس میوه شدند. این مغز که ابعادی کمتر از سر یک سوزن دارد، شامل ۵۰ میلیون اتصال عصبی پیچیده است.

 

با اینکه مگس ها مغزی کوچکتر از سر یک سوزن دارند، می توانند با استفاده از آن وظایف پیچیده ای مانند مسیریابی، پرواز، جستجوی غذا و حتی تولید صدا برای جلب توجه جفت انجام دهند.

 

نقشه اتصالات عصبی مغز مگس

 

این دقیق ترین تجزیه و تحلیل از مغز یک موجود بالغ در تاریخ علم است. یکی از متخصصان برجسته در حوزه علوم مغزی این پیشرفت را «تحولی بزرگ» در درک ما از مغز توصیف کرده است.

 

خورشید گرفتگی کامل

 

میلیون ها نفر در مکزیک، آمریکا و کانادا شاهد خورشیدگرفتگی کاملی بودند که خورشید را به طور کامل از دید پنهان کرد.

 

این خورشیدگرفتگی نادر که بیش از چهار دقیقه به طول انجامید، در نیمروز دوشنبه به وقت محلی در آمریکای شمالی روی داد و میلیون ها نفر را به سمت آسمان جلب کرد.

 

دستاورد های جذاب علمی جهان در ۲۰۲۴؛ از نقش رودخانه گمشده در ساخت اهرام مصر تا شاهکار فضایی اسپیس ایکس

خورشیدگرفتگی

 

تیمی متشکل از پژوهشگران بین المللی با بررسی ساختار دی ان ای تار موی «لودویگ ون بتهوون»، آهنگساز بزرگ اتریشی، به این نتیجه رسیدند که او استعداد ژنتیکی چندان زیادی برای یک مولفه مهم موسیقایی نداشته است.

 

آن ها با بهره گیری از تکنیک های مدرن توالی یابی دی ان ای، بر ویژگی خاصی مرتبط با توانایی موسیقی افراد به نام «همگام سازی ضرباهنگ» (Beat Synchronization) تمرکز کردند. این قابلیت به افراد اجازه می دهد که در حین گوش دادن به یک قطعه موسیقی، ضرب ها را شناسایی کنند.

 

 

بتهوون موسیقی دان اتریشی

 

دانشمندان با کمال شگفتی متوجه شدند که با وجود شهرت بتهوون به عنوان یکی از بزرگترین آهنگسازان تاریخ، ویژگی های ژنتیکی موسیقایی او در مقایسه با نمونه های جمعیتی مدرن امتیاز بالایی ندارد و در دسته ای پایین تر از سایر مردم قرار می گیرد.

 

نقش رودخانه گمشده در ساخت اهرام مصر

 

سال ها محققان به این موضوع فکر می کردند که چرا بیش از ۳۰ هرم باستانی مصر، از جمله هرم بزرگ جیزه که تنها بنا باقی مانده از عجایب هفتگانه جهان است، در ناحیه ای در امتداد لبه یک صحرای خشک و با فاصله نسبتاً زیادی از سواحل رود نیل امروزی بنا نهاده شده اند؟

 

تحقیقات جدید نشان می دهد که احتمالاً علت این مسئله این است که آن ها در کنار شعبه ای از یک رودخانه بنا شده اند؛ رودخانه ای باستانی به طول ۶۴ کیلومتر که در گذر زمان به فراموشی سپرده شده و اکنون بقایای آن کشف شده است.

 

 

اهرام مصر

 

دانشمندان اذعان دارند که این نظریه نه تنها محل قرارگیری اهرام را توضیح می دهد، بلکه می تواند به درک چگونگی ساخت این سازه های اسرارآمیز در بیش از ۴۵۰۰ سال پیش نیز کمک کند.

 

اعتقاد بر این است که این شاخه رود پیش از ناپدید شدن، ابزاری ارزشمند در فرآیند ساخت اهرام بوده است. در واقع، این آبراه به کارگران این امکان را می داد که به جای کشیدن هزاران تن سنگ روی شن و ماسه های بیابانی، آنها را روی آب منتقل کرده و به نزدیک ترین محل به ساخت هرم ها بیاورند.

 

اخترشناسان با بهره گیری از تلسکوپ فضایی جیمز وب، موفق به کشف سه کهکشان اولیه کیهان شدند که سن آن ها به حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیون سال پس از پیدایش جهان برمی گردد.

 

سال های اولیه بعد از مه بانگ از دیر باز مورد توجه دانشمندان قرار داشته است. حدود ۴۰۰ هزار سال پس از انفجار بزرگ، جهان ما به تاریکی فرو رفت. این اتفاق پس از آن رخ داد که فضایی که روزگاری داغ و آتشین بود به اندازه کافی سرد شد و این امر منجر به تشکیل اتم های هیدروژن خنثی گردید.

 

 

تصویر ناسا از قدیمی ترین کهکشان های جهان در فاصله ۱۳ میلیارد سال نوری

 

این واکنش های شیمیایی باعث شد تا کیهان به واسطه یک مه اولیه پوشانده شود. این پوشش بر حدود ۱ میلیارد سال پس از انفجار بزرگ بر جهان حاکم بود، تا زمانی که نور نخستین نسل از ستارگان این جهان به وجود آمد.

 

کشف تصادفی شهر گمشده مایایی

 

لوک آولدتوماس، دانشجوی دکتری، در هنگام بررسی داده های لیزری برای پایش محیط زیست به صورت تصادفی بقایای یک شهر باستانی بزرگ مایایی را کشف کرد.

 

 

شهر کشف شده متعلق به قوم مایا

 

محققان اظهار داشتند که این شهر که در فاصله زمانی ۷۵۰ تا ۸۵۰ میلادی در دوره اوج خود قرار داشته، احتمالاً در آن زمان جمعیتی بالغ بر ۳۰ تا ۵۰ هزار نفر داشته است.

 

با کمک فناوری های نوین نقشه برداری، محققان بعدها موفق به کشف معابد هرمی، میدان های ورزشی و آمفی تئاترهایی در این شهر شدند.