صنایع لبنی خطراتی برای سلامت عمومی ایجاد می‌کنند

محصولات لبنی به تدریج از سفره‌های مردم فاصله می‌گیرند؛ در شرایطی که شمار زیادی از افراد جامعه قدرت خرید انواع مختلف محصولات لبنی را از دست داده‌اند، کارخانه‌های تولید لبنیات نیز به همان محصولات محدود نیز دیگر نمی‌توانند دسترسی داشته باشند و این امر باعث کمبود یا ناپدید شدن آن‌ها در فروشگاه‌ها شده است.

در حال حاضر در مقایسه با ۱۱۲ نوع محصول لبنی که با قیمت آزاد عرضه می‌شود، محصولات تنظیم بازاری لبنیات تنها به چهار قلم محدود شده‌اند؛ این چهار قلم عبارتند از: ماست ۲.۵ کیلوگرمی، پنیر uf ۴۰۰ گرمی، شیر نایلونی ۹۰۰ گرمی کم‌چرب و شیر بطری یک لیتری کم‌چرب.

به طور کلی، دولت به کارخانه‌های تولید لبنیات اجازه داده تا قیمت تمامی محصولات غیر از این چهار قلم را آزاد کنند؛ اما به نظر می‌رسد سودجویان در این صنعت حد و مرزی نمی‌شناسند، زیرا طبق اخبار دریافتی از وزارت جهاد کشاورزی، علی‌رغم تأیید دولت درباره افزایش قیمت شیر خام و به تبع آن افزایش قیمت لبنیات، کارخانه‌ها عرضه همین چهار قلم محصولات لبنی با قیمت تنظیمی را به شدت محدود کرده‌اند، تا جایی که آن‌ها در فروشگاه‌ها به شدت نایاب شده‌اند.

این وضعیت در صورت ادامه، می‌تواند منجر به کاهش قابل توجه مصرف سرانه لبنیات شود؛ به طور مثال، هم‌اکنون میزان مصرف سرانه از ۱۳۰ کیلوگرم در سال ۱۳۸۹ به ۵۰ کیلوگرم کاهش یافته و با افزایش قیمت‌های اخیر و اقدامات کارخانه‌ها، این میزان به تدریج کمتر خواهد شد و به تدریج از سبد غذایی مردم حذف خواهد گردید. در حالی که میزان مصرف سرانه لبنیات در کشورهای اروپایی به طور متوسط ۲۰۰ کیلوگرم است.

مصرف روزانه لبنیات و قرار دادن این محصولات در سبد غذایی می‌تواند به بهبود سلامت جسمی و روانی مردم کمک کند، در غیر این صورت ممکن است در آینده نزدیک با افرادی مواجه شویم که دچار ضعف جسمی و ذهنی هستند.

تحقیقات پزشکی نشان داده است که مصرف لبنیات پرچرب مانند پنیر، ماست و شیر کامل می‌تواند به پیشگیری از حملات قلبی، سکته‌های مغزی و دیگر بیماری‌های قلبی و عروقی کمک نماید.

به نظر می‌رسد این مسائل چندان برای تولیدکنندگان لبنیات اهمیت ندارد، چراکه آن‌ها به هر قیمتی قصد دارند که حتی همین چهار قلم محصولات تنظیم بازاری را حذف و قیمت آن‌ها را به صورت آزاد تعیین کنند و در این راستا از هر روشی استفاده می‌کنند؛ حتی خبرسازی.

به عنوان مثال، پس از افزایش قیمت شیرخام و موافقت ستاد تنظیم بازار با افزایشی ۳۰ درصدی در قیمت محصولات لبنی، کارخانه‌ها سعی کردند از این وضعیت بهره‌برداری کرده و به نوعی وانمود کنند که دولت قیمت تمامی محصولات لبنی، از جمله چهار قلم تنظیم بازاری را آزاد کرده است؛ اما این خبرسازی نتیجه‌ای نداشت.

در این زمینه، رضا باکری، دبیر انجمن صنایع لبنی در مورد قیمت چهار محصول لبنی مشمول قیمت‌گذاری تنظیم بازاری، اعلام کرده است که چهار محصول تنظیم بازاری لبنی دیگر وجود ندارد و نرخ‌گذاری محصولات لبنی تابع یک افزایش منطقی قیمت است.

او همچنین افزود: این سیاست باعث تفکیک برخی کالاها می‌شد که نه منطقی است و نه نتایج خوبی دارد؛ بنابراین امسال تمامی محصولات لبنی به گروه چهار کالایی منتقل شده‌اند که تحت قیمت‌گذاری کالاهای تولید داخل قرار دارند و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نیز بر این قیمت‌گذاری‌ها نظارت می‌کند.

او تأکید کرده است که شرکت‌های تولیدکننده لبنیات بر اساس مدارک قانونی خود و با توجه به قیمت تمام‌شده در استان‌های مختلف، قیمت محصولات لبنی را اعلام می‌کنند و دیگر لیستی از قیمت واحد برای ارائه توسط انجمن صنایع لبنی وجود ندارد.

باکری اضافه کرد: سازمان حمایت قیمت‌های جدید صنایع مختلف را با در نظر گرفتن گروه چهار و براساس قیمت تمام‌شده محاسبه کرده است و این نرخ‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت نیاز اصلاح می‌شود.

دبیر انجمن صنایع لبنی خاطرنشان کرد: براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار کشور در سال گذشته، همه محصولات لبنی به گروه چهار کالایی منتقل شدند، اما اجرای این مصوبه در سال گذشته متوقف شد و امسال سازمان حمایت آن را دوباره فعال کرده است.

با این حال، این سخنان با واکنش شدید سازمان حمایت روبرو شد و این سازمان در اطلاعیه‌ای لغو قیمت‌گذاری چهار محصول لبنی با مصوبه ستاد تنظیم بازار و مجوز سازمان حمایت را رد کرد.

تنش آفرینی

پس از آنکه خبرسازی کارخانه‌های لبنی در این زمینه شکست خورد و ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت، حذف قیمت گذاری دولتی برای چهار قلم لبنیات حمایتی را رد کردند، کارخانه‌ها به لجبازی و تنش آفرینی روی آوردند؛ به این معنی که تولید و عرضه این چهار محصول را کاهش دادند تا باعث کمبود یا نایاب شدن آن‌ها گردند. شدت این وضعیت آن‌چنان است که صدای وزارت جهاد کشاورزی را نیز درآورده است.

مسعود امرالهی، مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالای اساسی وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه اظهار داشت: پس از اظهارات انجمن صنایع لبنی درباره نحوه قیمت گذاری محصولات لبنی تنظیم بازار، نظارت‌های ما شدت گرفته است.

او افزود: چهار قلم لبنیات تنظیم بازاری مراکز مصرف مردم هستند و در این زمینه ما هیچ تعارفی نداریم و با تعزیرات حکومتی نیز گشت‌های مشترکی برای مقابله با این گران‌فروشی‌ها وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: تولیدکنندگان لبنی باید دوباره عرضه چهار محصول لبنی تنظیم بازار را افزایش دهند و تا زمانی که سازمان حمایت قیمت‌های جدیدی برای لبنیات اعلام نکند، نرخ‌های قبلی برای ما ملاک است.

مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالای اساسی وزارت جهاد کشاورزی اضافه کرد: شیر خام کالای یارانه‌ای است و برای تولید این کالا از نهاده‌های یارانه‌ای استفاده می‌شود، بنابراین صنایع نیز باید چهار قلم کالای تنظیم بازاری را به میزان کافی تولید کنند.

علی احسان ظفری، رئیس هیئت مدیره اتحادیه تعاونی‌های فرآورده‌های لبنی نیز با تأکید بر اینکه نرخ دستوری لبنیات حذف نشده و نظارت قوی ادامه دارد، گفت: نهاده‌های تولید شیر از سوی دولت تأمین می‌شوند و بنابراین قیمت فروش آن نیز تحت کنترل دولت است و بر اساس افزایش قیمت شیر که به عنوان مواد اولیه است، قیمت سایر محصولات لبنی نیز باید افزایش یابد.

وی درباره حذف قیمت دستوری چهار قلم اساسی لبنی، شامل شیر یک لیتری کم‌چرب، شیر نایلونی ۹۰۰ گرمی، ماست دبه ۲ کیلوگرمی و پنیر uf ۴۰۰ که باعث ایجاد نگرانی شده و سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان آن را تکذیب کرده است، تأکید کرد: اینکه سازمان حمایت صحت این موضوع را تکذیب کرده است، کاملا درست است. تمام محصولات لبنی تحت نظارت قرار دارند و اگر انجمن، فرد حقیقی یا حقوقی بخواهد اظهار نظری درباره حذف قیمت دستوری از این چهار کالای اساسی کند، چنین چیزی صحت ندارد و ممکن است یک نظر شخصی باشد. این موضوع به طور کامل تحت نظارت دولت می‌باشد و در جریان تنظیم بازار مشخص شده که باید طبق قیمت مصوب تنظیم بازار افزایش قیمت اعمال گردد.

با این وجود، در حالی که مردم هنوز از کمبود شدید چهار قلم محصولات لبنی تنظیم بازار در فروشگاه‌ها شکایت دارند، وزارت جهاد کشاورزی با بررسی این شکایات، دست به صدور بخشنامه‌ای زده و این بار صنایع لبنی را به برخورد تعزیراتی تهدید کرده است.

در این راستا، وزارت جهاد کشاورزی با ارسال نامه‌ای به انجمن صنایع لبنی در خصوص عدم تولید محصولات لبنی تنظیم بازار و ضرورت درج قیمت کلیه محصولات لبنی در سامانه ۱۲۴ تذکر داده است.

در این نامه آمده است: با توجه به تعیین قیمت شیر خام و فرآورده‌های لبنی توسط سازمان حمایت، ضروری است تمامی واحدهای تولیدی محصولات لبنی به رعایت قیمت‌گذاری‌ها و درج قیمت‌های تمامی محصولات اعم از تنظیم بازاری و غیرتنظیم بازاری در سامانه ir. ۱۲۴ اقدام نمایند.

این نامه تأکید می‌کند: ذکر این نکته ضروری است که در صورت عدم رعایت میزان تولید محصولات تنظیم بازاری و ضوابط قیمت‌گذاری کلیه محصولات بر اساس ضرایب سود سازمان حمایت، این موارد به عنوان تخلف عدم رعایت قوانین قیمت‌گذاری و توزیع، گران‌فروشی و امتناع از عرضه کالا تلقی شده و پرونده متخلفین به سازمان تعزیرات حکومتی ارجاع خواهد شد.