مجلس به وزیر اقتصاد اعتماد نکرد/ همتی از جمع کابینه کنار رفت

زهرا علی اکبری: دقایقی پیش، با کسب ۱۸۲ رای مثبت برای استیضاح، در برابر ۸۲ رای منفی و یک رای ممتنع، نمایندگان رای اعتماد شهریورماه خود را به عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت پزشکیان پس گرفتند.

برگزاری جلسه استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی در مجلس شورای اسلامی در شرایطی صورت گرفت که هنوز عمر دولت چهاردهم به هفت ماه نرسیده است.

در حالی که نمایندگان مجلس هفته گذشته در مخالفت با ادامه فعالیت همتی در وزارت امور اقتصادی و دارایی سخن گفتند، شایان ذکر است که همین نمایندگان در سی و یکم مردادماه امسال به کابینه ی پزشکیان رای اعتماد داده بودند.

تحولات سیاسی و اقتصادی جهانی دو عامل مهمی هستند که این روزها فشار زیادی به اقتصاد ایران وارد کرده اند. همتی همچنین در دفاع از عملکرد خود به این نکته اشاره کرده و به صراحت بیان کرد که امروز بزرگترین رهبران مقاومت در منطقه را از دست داده ایم و روی کار آمدن ترامپ نیز این بحران را تشدید کرده است.

عثمانی، نماینده مخالف استیضاح همتی نیز در سخنرانی خود تاکید کرد که دولت چهاردهم در این چند ماه با چالش هایی مواجه بوده است که پیشینیان با آن ها مواجه نشده بودند. وی به ناامنی های ناشی از ترور شهید هنیه و شیخ حسن نصرالله به دست رژیم صهیونیستی و حملات موشکی این رژیم به ایران برای نخستین بار در تاریخ اشاره کرد و همچنین به سقوط حکومت بشار اسد و حوادث غزه و لبنان و ریاست جمهوری بد ذات در آمریکا و ناامیدی از مذاکرات ایران با آمریکا پرداخت و افزود: تجربیات جامعه در همواره صعودی بودن قیمت ارز و رکود در بازارها و خروج سرمایه ها به بازار ارز و فرار آن ها به خارج از کشور نیز در این فرایند موثر بوده است.

او بیان داشت: فرار مغزها هم راستا با فرار ارزها است و زمانی که تقاضا برای ارز ایجاد می شود، فشار تقاضا با ارز اضافی قابل تامین است؛ این شرایط سبب افزایش تقاضا برای ارز در ماه های اخیر گشته است.

با این وجود، نمایندگان حامی استیضاح، افزایش تورم و رشد قیمت ارز را به عنوان دلایل اصلی استیضاح همتی ارزیابی کردند.

جلسه استیضاح همتی یادآور استیضاح دیگری در سال ۱۳۹۷ است. در آن دوره نیز، عملکرد ترامپ به جهش قیمت ارز و فشارهای اقتصادی دامن زده بود. در چهارم شهریورماه سال ۱۳۹۷، تنها یک سال پس از راهیابی دولت دوازدهم، نمایندگان مسعود کرباسیان را استیضاح و به او رای عدم اعتماد دادند.

اکنون، در مواجهه با شرایط تکراری، مجلس مجدداً اقدام به استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی کرده است.

این استیضاح در شرایطی انجام شد که بسیاری از کارشناسان تاکید کردند، وضعیت فعلی ناشی از عملکرد وزیر امور اقتصادی و دارایی نیست، بلکه ناشی از تحریم ها، مقابله با آمریکا و رژیم صهیونیستی و حق طلبی است.

همتی چه گفت؟

عبدالناصر همتی در این نشست، در آغاز سخنانش یادآور شد که قصد ندارد سخنی بر زبان آورد که موجب خوشحالی دشمنان شود. او همچنین به نمایندگان مجلس گفت که انتظار نداشته باشند که چیزی ضد منافع ملی از او بشنند و از پیش بابت اینکه برخی از سخنانش را نمی گوید، عذرخواهی کرد. سپس، بخشی از زمان سخنرانی اش را به دو نماینده ی مخالف استیضاح اختصاص داد.

یکی از نکات کلیدی در سخنان همتی مربوط به قیمت ارز بود. او تاکید کرد که قیمت ارز در بازار به طور واقعی نیست و به زودی با استفاده از ابزارهای موجود در بانک مرکزی، قیمت کاهش خواهد یافت.

همتی با اشاره به این که اقتصاد ایران سه بار در آستانه ابرتورم قرار داشته، یکی در سال های ۱۳۹۷، دیگری در ۱۳۹۹ و آخرین بار در ۱۴۰۱، بیان کرد که در هر سه مورد، با استفاده از ابزارهای بانک مرکزی این روند متوقف شده است. او افزود: تردید نداشته باشید که این بار هم این تلاش در دستور کار است و ابرتورم تحت کنترل قرار خواهد گرفت. همچنین وعده داد که به زودی قیمت دلار ۹۰ هزار تومانی تغییر خواهد کرد و قیمت ارز نزولی خواهد شد.

وی همچنین گفت: در سفر هفته جاری خود به عربستان، مسئولان صندوق بین المللی پول از او پرسیدند که چگونه کشوری که ۷ سال تحت تحریم است، توانسته این گونه پایدار باقی بماند. به آنان پاسخ دادم که این نتیجه ی مقاومت مردم ایران است. اگرچه مردم سختی های اقتصادی متعددی را تحمل می کنند، اما تاب آوری جامعه افزایش یافته است. واقعیت این است که در ۷ سال گذشته، حدود ۱۰ میلیون نفر از جمعیت کشور به زیر خط فقر رفته اند که همه از آن آگاه هستیم. خود من به طور مداوم در مناطق مختلف مانند ملارد و دیگر نقاط کشور حضور دارم و شاهد مشکلات مردم هستم.

مخالفان چه گفتند؟

محمد رستمی، نماینده مردم فیروزه و نیشابور در مجلس شورای اسلامی گفت: آقای پزشکیان، اگر امروز آقای همتی برکنار نشود، شما خودتان او را برکنار کنید.

هادی هاشمی نیا، نماینده مردم خرم آباد به عنوان حامی استیضاح بیان کرد: «گاهی اوقات خروج یک وزیر بهتر از ادامه فعالیت اوست»، و تصریح کرد که وزیر امور اقتصادی و دارایی در مدت کوتاهی نرخ ارز را به بالاترین حد رسانده است. او مانند دویده ای است که به مشکلات مردم و فاصله طبقاتی که هر روز در حال افزایش است بی اعتناست، و دلالان در این وضعیت بیشتر سود می برند.

حسین صمصامی، نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس ادامه داد: در نیمسال اول استقرار دولت جدید، نرخ ارز در بازار قاچاق ۵۸ درصد افزایش یافته، در حالی که در ۱۸ ماه قبل از شروع به کار دولت جدید تنها ۱۴ درصد افزایش را داشته ایم، که این مساله نشانگر سیاست های این دولت است. نتیجه این سیاست ها افزایش قیمت ابتدایی ارز از حدود ۱۳ هزار تومان به ۳۳ هزار تومان بوده است.

او همچنین به افزایش قیمت خودرو و اقلام مواد غذایی اشاره کرد و گفت: در ۶ ماهه استقرار دولت، افزایش نرخ ارز نیما موجب شده است که ۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان فشار بیشتری به یک خانواده ۴ نفره وارد آید؛ تمامی این ارقام بر اساس آمار و بررسی های کارشناسی است.

روانبخش، نماینده مردم قم و کهک در مجلس گفت: مطمئن هستم رئیس جمهور فرد بهتری را برای وزارت اقتصاد خواهد کرد و مجلس نیز در این بار هشیاری بیشتری خواهد داشت.

میرمحمدی، نیز به نمایندگان مجلس به عنوان طرفدار استیضاح گفت: برخی از عزیزان چند هفته پیش در مصاحبه هایی به حمایت از استیضاح پرداخته بودند، اما حالا چرا در مخالفت با استیضاح صدای شان بلند شده است؟

رسول بخشی دستجردی، نماینده مردم اصفهان، ضمن اشاره به افزایش بی سابقه قیمت ها در طول ۵۰ سال گذشته، گفت: در طول ۵۰ سال اخیر، قیمت طلا ۴۰۰ هزار برابر شده است، در حالی که قیمت دلار تقریباً ۱۳۰۰۰ برابر و سطح عمومی قیمت ها برای کالا و خدمات ۱۴۰۰۰ برابر افزایش یافته است. این بدان معناست که سفته بازان حقیقی و حقوقی با خرید طلا، آرام آرام سفره مردم را کوچک تر کرده و به سمت خود می کشند. ما با صنعت طلا مخالف نیستیم، اما با احتکار و نگهداری طلا در صندوق ها مخالفیم. متاسفانه دولت به جای برنامه ریزی برای مقابله کارآمد با سوداگری در بازار طلا، خود مردم را به نگهداری طلا تشویق کرده است.

ایزدخواه، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت: ما هیچ مشکل شخصی با همتی نداریم، اما به هر حال در برابر اقتصاد وابسته خواهیم ایستاد.

نادرقلی ابراهیمی، نماینده اراک نیز در خلال بررسی طرح استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی به عنوان طرفدار استیضاح گفت: با استیضاح وزیر اقتصاد، مانع اصلی موفقیت کشور و دولت برداشته می شود که در نهایت به نفع دولت خواهد بود.

امیرحسین ثابتی نیز در جریان رسیدگی به طرح استیضاح عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصادی و دارایی به موافقت با استیضاح وی پرداخته و اظهار داشت: امروز همه ما روزه دار هستیم و خداوند ما را ببخشد اگر بخواهیم دروغ بگوییم یا با این استیضاح به دنبال مانع تراشی برای دولت باشیم؛ ما تنها نگران معیشت مردم هستیم.

روح الله عباسپور نیز به عنوان یکی از حامیان استیضاح بیان داشت: اگر امروز این استیضاح صورت نمی گرفت، ممکن بود پشیمانی جدی وجود نداشته باشد، اما اگر مجلس به این استیضاح رای ندهد، نشان دهنده تایید ضمنی عملکرد اقتصادی دولت خواهد بود.

نماینده مردم بجنورد، مانه، سملقان، جاجرم، گرمه و راز و جرگلان در مجلس با تأکید بر اینکه استیضاح یک ابزار نظارتی و حق قانونی نمایندگان محسوب می شود، تصریح کرد که این اقدام به منظور اصلاح امور، جلوگیری از سوءمدیریت و بهبود شرایط اقتصادی کشور ضروری است.

بیگدلی، نماینده مردم تاکستان در مجلس همچنین ضمن اشاره به نقاط ضعف عملکرد وزیر اقتصاد تاکید کرد که تداوم همکاری همتی در سایر سمت های کابینه دولت، مخالفت بارزی با مجلس به شمار می آید.

مصطفی طاهری، نماینده زنجان نیز گفت: رئیس جمهور در آغاز کار خود اذعان کردند که ما کاملاً می دانیم چه می خواهیم و چه اقداماتی انجام خواهیم داد، اما در عمل آنچه که مشاهده کردیم عدم انسجام در سیاست های اقتصادی دولت بوده است.

فاطمه محمدبیگی، نماینده مردم قزوین و آبیک در مجلس همچنین بیان کرد: متاسفانه آقای همتی به چندین دلیل یار موثری در ارتقای وضعیت سلامت جامعه نبوده است و امروز حوزه سلامت نیاز مبرم به ۳ میلیارد یورو ارز دارد تا حداقل نیازهای مردم تامین شود.

روح الله متفکرآزاد، عضو هیات رییسه در حمایت از استیضاح وی ضمن ابراز نگرانی عمیق از شرایط اقتصادی کشور به انتقاد از سیاست های اقتصادی دولت پرداخت و بیان داشت: نرخ ارز از ۵۹ هزار تومان به ۹۲ هزار تومان افزایش یافته، که نشان دهنده کاهش حدود ۶۰ درصدی ارزش پول ملی است؛ همچنین تورم بالای ۴۵ درصد و قیمت کالاهای اساسی، از جمله مواد غذایی، ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصد افزایش یافته است. این افزایش قیمت ها به ویژه در بهمن ماه، که نرخ تورم سبزیجات و حبوبات به ۱۷ درصد و میوه به ۹ درصد رسیده، فشار زیادی بر اقشار جامعه تحمیل کرده است.

کوچکی نژاد، عضو کمیسیون برنامه و بودجه نیز خاطرنشان کرد: شرایط سخت اقتصادی موجب شده که مردم در واقع در سطح خیابان وزیر اقتصاد را استیضاح کنند.

همچنین زنگنه، نائب رییس کمیسیون تلفیق نیز گفت: آقای همتی به مذاکره و رفع تحریم به عنوان تنها راه حل مشکل اعتقاد دارند که این نظر برخلاف دیدگاه رئیس جمهور است. ایشان هیچ راه دیگری پیش رو ندارند.

حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده شاهین شهر نیز گفت: اقدامات مبنی بر افزایش قیمت ارز آیا موجب ثبات شده است یا بی ثباتی؟ فردی که باعث ایجاد بی ثباتی شده، همین وزیری است که اکنون استیضاحش مطرح است. در موضوع سهام عدالت نیز برخی افراد سهمی دریافت نکرده اند. ای کاش در همین بودجه جدید، این موضوع هم مطرح می شد، می دانید که مجلس نمی تواند این قبیل روال ها را تغییر دهد.

۲۲۳۲۲۳