پادکست|تحولات کلیدی سیاست اسرائیل پس از توافق آتش بس در غزه

گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم ـ ششمین قسمت از پادکست «در عمق»، که به تحلیل روندها، تحولات و همچنین شخصیت های تأثیرگذار در غرب آسیا می پردازد، در تاریخ سه شنبه 2 بهمن ماه 1403 به میزبانی خبرگزاری تسنیم منتشر شد.

در جدیدترین شماره پادکست «در عمق»، وضعیت نوار غزه و کرانه باختری پس از برقراری آتش بس و چشم انداز آینده این نواحی به طور مستند بررسی شده است. بر اساس این تحلیل ها، آتش بس کنونی در نوار غزه نمی تواند به عنوان یک پیروزی قاطع نظامی برای اسرائیل</a} تلقی گردد. به رغم تصریح های بنیامین نتانیاهو در خصوص دستیابی به پیروزی مطلق، این توافق از مفهوم «تسلیم بی قید و شرط» حماس فاصله معناداری دارد. امتیازاتی که اسرائیل به طرف مقابل اعطا کرده، نشان دهنده این است که هر دو طرف در این توافق، پیروزی ها و شکست های خود را تجربه کرده اند و حماس نیز موفقیت هایی کسب کرده است.

با این وجود، حماس نیز با چالش های جدی مواجه شده است. یکی از مهم ترین پیامدهای این آتش بس برای حماس، اجتناب از حکمرانی در نوار غزه به حساب می آید. طبق توافق های به عمل آمده، مدیریت این منطقه به یک هیئت تکنوکرات تشکیل شده از فلسطینیانی سپرده خواهد شد که هیچ گونه سابقه عضویت در گروه های سیاسی اصلی فلسطینی، نظیر حماس و فتح ندارند. این هیئت از افراد غیرسیاسی که پیوندهای گسترده ای با کشورهای مختلف، از جمله آمریکا و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس دارند، تشکیل خواهد شد.

در این راستا، سوالات گوناگونی در مورد ترکیب و صلاحیت های این هیئت تکنوکرات مطرح است. اینکه چه افرادی در این هیئت قرار خواهند گرفت و میزان تأثیرگذاری بازیگران مختلف منطقه ای و بین المللی، از جمله تشکیلات خودگردان، کشورهای حاشیه خلیج فارس (قطر، امارات متحده عربی، عربستان سعودی)، آمریکا و اسرائیل بر آن چگونه خواهد بود، سوالات کلیدی هستند.

هنوز معلوم نیست که کدام گزینه یا شخصیت مسئول هدایت سیاسی و مدنی غزه خواهد شد. اولویت ها و گرایش های بازیگران مختلف در این عرصه بسیار متنوع است. به عنوان مثال، اسرائیل درصدد است که پس از جنگ، کنترل امنیتی کاملی بر نوار غزه حفظ کند و خواهان آزادی عملیاتی کامل برای ورود به این منطقه و انجام عملیات مورد نیاز خود بدون نیاز به هماهنگی با طرف دیگر است. این رویکرد به وضعیت کنونی کرانه باختری شباهت دارد که در دو دهه گذشته، شاهد مداخلات نظامی مکرر اسرائیل بدون هماهنگی با تشکیلات خودگردان بوده ایم.

چالش های پیش روی توافق آتش بس سه مرحله ای

موفقیت در اجرای توافق آتش بس سه مرحله ای نیز با تردیدهایی مواجه است. پایبندی طرفین به آتش بس و پیشرفت در مراحل سه گانه، که شامل تبادل زندانیان فلسطینی با گروگان های اسرائیلی، اعلام رسمی پایان جنگ و آغاز فرایند بازسازی نوار غزه می شود، به تعهد و اراده جدی از سوی هر دو طرف نیاز دارد.

اگر سناریوی خوش بینانه ای به واقعیت بپیوندد، نوار غزه می تواند به سوی بازسازی گام بردارد و هیئت تکنوکرات فلسطینی با استفاده از حمایت های بین المللی به موفقیت هایی دست یابد. با این حال، موانع زیادی بر سر راه موفقیت این هیئت وجود دارد که نیازمند تحلیل و بررسی های دقیق تری در آینده است.

در کرانه باختری نیز شرایط همچنان پیچیده و ملتهب است. به خصوص پس از تحولات سوریه و افزایش نفوذ گروه های اسلام گرا و نزدیک به اخوان المسلمین در این ناحیه، گروه های مقاومت فعالیت های قابل توجهی را آغاز کرده اند. این مساله منجر به افزایش اقدامات سرکوبگرانه از سوی تشکیلات خودگردان و نیروهای اسرائیلی شده است.

نیروهای تشکیلات خودگردان در هفته های اخیر به طور گسترده ای برای سرکوب این گروه ها، بخصوص در شهر جنین، اقدام کرده اند. در همین حین، نیروهای اسرائیلی نیز تدابیر امنیتی خود را تقویت کرده و به سرکوب فعالان فلسطینی مشغول هستند. ادامه این روند می تواند منجر به بروز اختلافات جدی میان اسرائیل و تشکیلات خودگردان گردد و حتی ممکن است اسرائیل را به اتخاذ تصمیماتی در راستای انحلال یا محدود کردن اختیارات این تشکیلات وادار سازد.