مالکیت ۱۰۵ کارگزاری بورسی به چه افرادی تعلق دارد؟

سهم کارگزاری ها از درآمد ۵۲۰۰ میلیاردی چگونه توزیع می شود؟

کاهش قابل توجه حجم معاملات و عدم تمایل سرمایه گذاران به بورس در نیمه اول سال ۱۴۰۳، تاثیرات زیادی بر درآمد کارگزاری های مالی داشته است. به طوری که با بررسی های انجام شده از سوی «فرهیختگان»، درآمد ۱۰۵ کارگزاری فعال در بازار بورس به طور چشمگیری کاهش یافته و از ۸ هزار و ۶۷۰ میلیارد تومان به ۵ هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان رسیده است که نشان دهنده ی افت ۴۰ درصدی درآمد آنها نسبت به سال گذشته است. این گزارش همچنین به تحلیل درآمد حاصل از کارمزد معاملات، ورودی های سرمایه گذاری کارگزاری ها و همچنین بررسی ویژگی های مالکان آنها می پردازد.

درآمد کارگزاری ها به ۵ هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان رسید

طبق گزارش فرهیختگان، بررسی صورت های مالی نشان می دهد که مجموع درآمد ۱۰۵ کارگزاری بورس در ۶ ماه نخست سال جاری به حدود ۵ هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان بالغ می شود. این در حالی است که درآمد کارمزد همین کارگزاری ها در نیمه اول سال ۱۴۰۲ حدود ۸ هزار و ۶۷۰ میلیارد تومان بود. بنابراین می توان گفت درآمد کارگزاری ها در نیمه ابتدایی امسال نسبت به دوره مشابه سال گذشته نزدیک به ۴۰ درصد کاهش یافته است. در برخی از کارگزاری ها، این افت درآمد به حدود ۵۵ تا ۶۰ درصد نیز می رسد. کاهش درآمد کارگزاری ها به وضوح نشان دهنده ی کاهش فعالیت ها در بازار سرمایه در این دوره است، اما در ماه های اخیر وضعیت بازار بهبود یافته و به تبع آن، درآمد کارگزاری ها نیز در حال افزایش است.

۱۲ کارگزاری ۵۰ درصد از بازار را در دست دارند

نمودار درآمد کارگزاری ها به وضوح نمایانگر نابرابری ها در بازار است. در حالی که ۵۰ کارگزاری انتهایی فقط ۱۰ درصد از کل درآمد بازار را به خود اختصاص داده اند، ۱۲ کارگزاری پیشتاز نزدیک به ۵۰ درصد از مجموع درآمدها را در اختیار دارند. بر اساس آمارها، کارگزاری مفید در شش ماهه ابتدایی ۱۴۰۳ با درآمدی بالغ بر هزار و ۴۱۱ میلیارد تومان در صدر قرار دارد. پس از آن، کارگزاری های آگاه، فارابی و مبین سرمایه به ترتیب با درآمدهای ۲۵۰، ۱۸۷ و ۱۱۰ میلیارد تومانی در رده های بعدی قرار گرفته اند. در مجموع، سهم کارگزاری مفید از درآمد کارمزد تقریباً ۲۷ درصد از کل کارگزاری ها برآورد می شود و سایر کارگزاری ها سهم کمتری دارند. کارگزاری آگاه، فارابی، مبین سرمایه و بانک ملی ایران نیز به ترتیب ۵، ۳.۵، ۲.۱ و ۲ درصد از کل درآمد کارمزد را در بین خود تقسیم کرده اند. مقایسه درآمد کارگزاری مفید با سال گذشته نیز نشان دهنده ی کاهش ۴۴ درصدی آن است که قبلاً نزدیک به ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده است. به همین ترتیب، کارگزاری آگاه و مبین سرمایه نیز با کاهش درآمدی در این مدت مواجه بوده اند. در کل، در نیمه ابتدایی سال جاری، کارگزاری های مفید، آگاه، فارابی، مبین سرمایه، بانک ملی، حافظ، نهایت نگر، صبا تامین، فیروزه آسیا، بانک ملت، بانک مسکن و سرمایه گذاری ملی ایران ۵۰ درصد از درآمد کارمزد معاملات بورس را به دست آوردند.

۵۰ کارگزاری تنها ۱۰ درصد از کل بازار!

در مقایسه با ۵۰ درصد درآمدی که توسط ۱۰ کارگزاری پیشتاز ایجاد شده است، سهم ۵۰ کارگزاری انتهایی از مجموع درآمد کارمزد فقط ۱۰ درصد محسوب می شود. بررسی ها همچنین نشان می دهد که درآمد کارمزد ۲۹ کارگزاری در این بازه زمانی کمتر از ۱۰ میلیارد تومان بوده که در مجموع فقط ۱۲۱ میلیارد تومان را تشکیل می دهند. کارگزاری هایی مانند اطمینان سهم، سپهر باستان و چندین دیگر در این گروه قرار دارند.

کمترین درآمد کارمزد در میان کارگزاری ها ۱۷ میلیون تومان

طبق بررسی ها، کارگزاری هایی که کمترین درآمد حاصل از کارمزد را داشته اند، شامل ایده آل کوشا، امید سهم و جهان سهم هستند. درآمد کارگزاری ایده آل کوشا در نیمه اول سال ۱۴۰۳ فقط ۱۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بوده و پس از آن امید سهم و جهان سهم با درآمد ۷۱۴ میلیون و ۱ میلیارد و ۵۰۰ هزار تومان در رده های بعدی قرار دارند. همچنین، لازم به ذکر است که پنج کارگزاری ذکر شده هنوز اطلاعات درآمد خود را برای سال ۱۴۰۳ افشا نکرده اند. به وضوح، درآمد ۱۷.۵ میلیون تومانی یک کارگزاری به هیچ وجه توانایی پوشش هزینه های حقوق یک کارمند را نیز نخواهد داشت.

سود سرمایه گذاری کارگزاری ها به ۲۲۰۰ میلیارد تومان رسید

بر اساس جدیدترین اطلاعات موجود در سامانه کدال، مجموع سود سرمایه گذاری ۱۰۵ کارگزاری در نیمه نخست امسال به ۲ هزار و ۱۷۹ میلیارد تومان رسید و نسبت به سال گذشته که این رقم ۲ هزار و ۴۳۸ میلیارد تومان بود، در مقایسه ای مشابه با کاهش ۲۵۹ میلیارد تومانی مواجه شده است. سوددهی عمده این کارگزاری ها مربوط به کارگزاری های آگاه، مفید و فارابی است. جالب است که در سال جاری ۱۰ کارگزاری نیز با زیان مواجه شده و مجموع ضرر آن ها به ۸۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان برآورد می شود. با احتساب این ضررها، سود نهایی سرمایه گذاری ها به میزان حدود ۲ هزار میلیارد تومان تخمین زده می شود. کارگزاری هایی همچون الوند و بانک آینده از جمله کارگزاری هایی هستند که در این مدت با زیان مواجه شدند. همچنین، کارگزاری مفید با ۵۱۷ میلیارد تومان در صدر بیشترین سود سرمایه گذاری قرار دارد و سایر کارگزاری ها نیز در رده های بعدی قرار گرفته اند.

۱۵ درصد از درآمد کارمزد کارگزاری ها به بانک ها اختصاص دارد

کارگزاری های بانکی وضعیت خاصی دارند. آمارها نشان می دهد که درآمد کارمزد این نوع کارگزاری ها در شش ماه اخیر به ۱۴.۵ درصد از کل درآمد کارگزاری های بورس اختصاص دارد. در کل، ۱۳ بانک ایرانی که در بازار سرمایه فعال هستند، درآمد حاصل از کارمزد آنها در این بازه زمانی به ۷۶۱ میلیارد تومان بالغ می شود. کارگزاری بانک ملی با ۱۰۵ میلیارد تومان بیشترین درآمد را در بین بانک ها کسب کرده و بعد از آن بانک های ملت و مسکن در رده های بعدی قرار دارند. بانک کشاورزی در این لیست، کمترین درآمد کارمزد را دارد که تنها ۲۵ میلیارد تومان گزارش شده است.

رقابت بیمه ها با بانک ها در بازار سرمایه

شرکت های بیمه و صندوق های بازنشستگی نیز در کنار افراد حقیقی، سهم قابل توجهی از سهام کارگزاری های بورس را در اختیار دارند. برای مثال، بیمه کوثر و صندوق های بازنشستگی متعدد، در کارگزاری های مختلف حضور فعال دارند و سهامداری کارگزاری ها را به عهده دارند.

مالکیت کارگزاری ها شامل آستان قدس تا تامین اجتماعی

برخی از کارگزاری ها به نهادهای عمومی و دولتی مرتبط هستند. به عنوان مثال، کارگزاری اوراق بهادار رضوی به عنوان زیرمجموعه آستان قدس رضوی فعالیت می کند. همچنین، شرکت های وابسته به وزارتخانه ها، صندوق های بازنشستگی و دیگر نهادهای دولتی نیز دارای کارگزاری هستند.

کارگزاری های خانوادگی

چند کارگزاری نیز به صورت خانوادگی اداره می شوند و برخی از آن ها فعالیت مالی قابل توجهی ندارند. بررسی ها نشان می دهد ۱۸ کارگزاری به شکل خانوادگی در دست خانواده ها قرار دارند.