هشتاد درصد اعلام کردند که دیگر قصد بازگشت به وطن را ندارند

“`html

یک جامعه شناس با اشاره به یافته های یک پژوهش اظهار داشت: بارزترین دلیل تمایل به ترک کشور، مسائل و متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می باشد و به این نتیجه رسیدیم که نیاز به بازنگری در روابط میان دولت و مردم احساس می شود.

سومین نوبت همایش تحت عنوان «مهاجرت نخبگان علمی در ایران امروز، چالش ها و راهکارها» با محتوای «وضعیت اجتماعی و اقتصادی ایران و تأثیر آن بر مهاجرت نخبگان» به میزبانی دکتر هادی خانیکی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، دکتر ماندانا تیشه یار، استادیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، دکتر رسول صادقی دانشیار دانشگاه تهران، دکتر محمد فاضلی جامعه شناس، دکتر علی نقی مشایخی استاد دانشگاه صنعتی شریف و دکتر عبدالمحمد کاظمی پور استاد دانشگاه کلگری کانادا به صورت آنلاین در پژوهشگاه صنعت نفت تهران برگزار شد.

در این همایش، دکتر محمد فاضلی، پژوهشگر توسعه اعلام کرد: یافته های پژوهشی که در سال ۱۴۰۲، نسبت به حدود ۱۱ هزار و ۹۰۰ فرد با میانگین تحصیلات تحصیلات دانشگاهی از طریق پرسشنامه آنلاین صورت گرفت، نشان داد که تنها ۱۶ درصد از ایرانیان به مهاجرت نیندیشیده اند. ۲۱ درصد از افراد نیز برای مهاجرت اقدام نموده بودند و فقط سه درصد از افراد حاضر در این تحقیق، به خروج قریب الوقوع از ایران اشاره کردند.

وی ادامه داد: در میان مهاجرانی که از ایران خارج شده و در این تحقیق شرکت کرده بودند، فقط ۲۰ درصد ابراز تمایل به بازگشت به کشور را کردند و ۸۰ درصد اعلام کردند که هیچ تمایلی به بازگشت ندارند.

دکتر فاضلی اضافه کرد: یافته های این پژوهش حاکی از آن است که مهم ترین انگیزه خروج از کشور، مشکلات و چالش های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می باشد و به این نتیجه می رسیم که نیاز به بازنگری در روابط بین دولت و ملت وجود دارد.

ادامه روند فعلی مهاجرت، ایران را از منابع انسانی خالی می کند

این پژوهشگر علوم اجتماعی اشاره کرد: نکته اساسی این پژوهش این است که شیوه حکمرانی در ایران می بایست تغییر کند و تداوم روش های کنونی و عدم وجود برنامه ای مشخص برای ایرانیان در داخل و خارج از کشور، باعث کاهش منابع انسانی کشور می شود.

وی بیان داشت: نکته مهم این است که به جز خود عمل مهاجرت، نگرش به مهاجرت به یک مسئله بسیار مهم در کشور تبدیل شده است و حاکمان و برنامه ریزان باید به این نکته توجه نمایند.

دکتر فاضلی بیان کرد: یکی از جداول بررسی شده در این تحقیق نشان می دهد که شیوه حکمرانی در ایران با خواسته مردم سازگار نیست و ۸۰ درصد افراد کاملاً مخالف این شیوه اند، در حالی که ۱۳.۶ درصد نیز از وضعیت موجود نارضایتی دارند و در مجموع ۹۳.۶ درصد از پاسخگویان نسبت به شیوه کنونی حکمرانی نارضایتی یا عدم رضایت خود را ابراز کرده اند.

وی گفت: همچنین ۹۴ درصد از پاسخگویان اعلام کردند که در عرصه فعالیت های سیاسی، آزادی و امنیت وجود ندارد و در خصوص اعتماد به حاکمیت، ۹۰.۳ درصد پاسخ منفی داده اند.

دکتر فاضلی افزود: در واکنش به گزاره ای مبنی بر اینکه در اداره کشور فساد کمی وجود دارد، ۹۶ درصد اعلام کردند که با این ادعا مخالفند. به علاوه، میانگین نمره افرادی که اعلام کردند به مهاجرت فکر نمی کنند در مورد وضعیت اجتماعی ایران حدود ۷.۴ از ۳۰ بود و هرچه به سمت افرادی پیش می رویم که علاقه به مهاجرت دارند، یا برای مهاجرت اقدام کرده اند، این نمره کاهش یافته و به ۵.۶ می رسد.

وی تصریح کرد: در میان افرادی که از کشور خارج شده اند، با گذشت زمان، تعداد افرادی که با حس مثبت تری از کشور خارج شده اند، کاهش می یابد.

تحقیقات عمده در زمینه مهاجرت به دولت و حاکمیت مربوط می شود

دکتر عبدالمحمد کاظمی پور، استاد دانشگاه کلگری کانادا که از طریق اسکایپ در این همایش سخنرانی داشت، گفت: در مطالعه ای که انجام دادیم، به نتایجی مشابه با نتایج تحقیق دکتر فاضلی رسیدیم. پژوهش های عمده در حوزه مهاجرت به دولت و حاکمیت مربوط می شوند و نشان دهنده شرایط بحرانی است.

وی اضافه کرد: در گذشته، مسأله مهاجرت به عنوان یک دغدغه اصلی مطرح بود، اما امروز، تمایل به مهاجرت به یک مسئله بسیار جدی تبدیل شده است. تعداد کمی از کشورها در دنیا چنین وضعیتی را تجربه می کنند، سفرهای بدون بازگشت در حال افزایش است و شکاف قابل توجهی بین افرادی که مهاجرت کرده اند و کسانی که مایل به مهاجرت هستند و موفق نمی شوند، وجود دارد.

دکتر کاظمی پور اظهار داشت: افرادی که تمایل به مهاجرت دارند اما موفق به این امر نمی شوند، از طریق نارضایتی و اعتراضات غیرمهاجرتی، احساسات خود را بروز می دهند و به این ترتیب، فرآیند زندگی در جامعه با اختلال مواجه شده و پدیده جدیدی به نام مهاجرت ذهنی یا خیالی شکل می گیرد. افرادی که به مهاجرت فکر نمی کنند، مدام خود را در آستانه مهاجرت می بینند.

وی افزود: این وضعیت باعث شکل گیری نوع جدیدی از سبک زندگی می شود. افرادی که روابط خود را با دوستان تغییر می دهند، از دوستان قدیمی دور می شوند و دوستانی را می کنند که ممکن است برای دوران بعد از مهاجرتشان مفید باشند. در چنین شرایطی، اصل بر مهاجرت است و افرادی که تمایل به مهاجرت ندارند، باید دلایلی برای این دیدگاه خود ارائه دهند.

استاد دانشگاه کلگری کانادا گفت: در سطح جهانی معمولاً مهاجران، به سمت افرادی با مهارت های کمتر و تحصیلات پایین تر می روند و این گروه در حال افزایش است؛ اما در ایران این وضعیت برعکس است و تعداد مهاجران تحصیل کرده و با مهارت بالا در حال رشد است که در سطح جهانی کم نظیر است و موج جدیدی از پناهندگان تحصیل کرده ایرانی نیز بیشتر شده است.

وی همچنین دونبال مقاصد جدید مهاجرتی نظیر ترکیه و کانادا اشاره کرد که در گذشته از مقاصد اصلی مهاجران ایرانی محسوب نمی شدند. به طوری که در سال ۲۰۱۴، حدود ۱۷ هزار ایرانی به کانادا مهاجرت کردند که یک رکورد محسوب می شود.

دکتر کاظمی پور گفت: خلاصه ام این است که در سطح جهانی، شوق به مهاجرت در بین ایرانیان غیرمعمول و به یک ویژگی خاص بدل شده است. افرادی که به مهاجرت فکر می کنند نیازی به بیان دلیل خاصی ندارند و فرهنگ مهاجرت آن ها را به سمت این هدف سوق می دهد، حال آنکه کسانی که از مهاجرت اجتناب می کنند باید دلایل خود را توضیح دهند!

“`