تصورات نادرست درباره مصرف آب
آب به عنوان عنصر حیاتی برای زندگی شناخته می‌شود و شما به خوبی از این موضوع آگاه هستید! ممکن است بدون غذا تا مدت زمانی دوام بیاورید، اما بدون آب، در کمتر از یک هفته به مرگ خواهید رسید. با این حال، درباره میزان دقیق مصرف آب، نظرات کاملاً متفاوتی وجود دارد و اینکه آیا نوشیدنی‌های دیگر می‌توانند به‌عنوان جایگزین معقولی برای آب محسوب شوند یا خیر. اگر در روزهای گرم در حال ورزش هستید، میزان زیادی آب از طریق عرق از بدن شما خارج شده و خطر کم آبی به شدت افزایش می‌یابد.
کم آبی اولیه می‌تواند باعث احساس خستگی و بی‌حالی شما شود و اگر در حال انجام تمرینات ورزشی باشید، کارایی شما به طرز قابل توجهی کاهش خواهد یافت. ادامه دادن به فعالیت بدنی بدون تامین مناسب آب بدن، احتمال ابتلا به سکته مغزی یا گرمازدگی را به شدت افزایش می‌دهد.
حتی اگر در خارج از منزل و در شرایط جوی گرم، فعالیت فیزیکی چندانی نداشته باشید، همچنان باید آب از دست رفته را جبران کنید. بنابراین بسیار مهم است که به هیدراتاسیون کافی بدن خود توجه کنید و تأثیر آن بر سلامتی خود را درک کنید. در این مقاله به بررسی برخی از باورهای نادرست در خصوص نوشیدن آب و برقراری هیدراتاسیون خواهیم پرداخت.
درست یا غلط: شما نمی‌توانید آب زیادی بنوشید
غلط است! متاسفانه، این یکی از تصورات نادرستی است که در میان مردم رایج شده است. در گذشته، برخی از دوندگان ماراتن به دلیل پیروی از این باور غلط جان خود را از دست داده‌اند! نوشیدن آب به مقدار زیاد در حین ورزش‌های طولانی مدت می‌تواند میزان سدیم بدن شما را به شدت کاهش دهد و منجر به عوارض ناشی از کمبود سدیم در سطوح خطرناک گردد. به همین دلیل است که در طول تمرینات طولانی مدت، باید از نوشیدنی‌هایی استفاده کنید که حاوی الکترولیت‌هایی مانند سدیم، پتاسیم و کلرید هستند. این نکته تنها زمانی صدق می‌کند که شما به مدت بیش از یک ساعت ورزش می‌کنید یا در محیطی گرم تمرین می‌کنید. در غیر این صورت، خود آب هم می‌تواند یک گزینه مطلوب باشد.
متاسفانه، نشانه‌های کاهش سطح سدیم، مشابه علائم ناشی از کم آبی بدن هستند. به همین دلیل، ورزشکاران معمولاً آب بیشتری می‌نوشند که می‌تواند باعث تشدید عوارض ناشی از افت سدیم گردد. اما اگر قصد دارید به مدت طولانی‌تری فعالیت داشته باشید و مطمئن باشید که فقط نیاز به آب بیشتر دارید، می‌توانید تا حد لازم آب بنوشید.
درست یا غلط: نوشیدن آب به کاهش وزن کمک می‌کند
تا حدودی درست است! برخی از تحقیقات به نفع این ادعا هستند. به عنوان مثال، یک مطالعه‌ی کنترل‌شده نشان داد افرادی که پیش از صرف غذا، دو لیوان آب نوشیده‌اند، به طور میانگین ۸۰ کالری کمتر مصرف کردند. علاوه بر این، این افراد توانستند ۲.۵ کیلوگرم از وزن خود را کاهش دهند، در حالی که گروه کنترل هیچ کاهشی در وزن نداشتند. نوشیدن آب موجب بزرگ شدن معده می‌شود و همین امر پیام سیر شدگی را به مغز مخابره می‌کند.
آب‌نوشی می‌تواند متابولیسم شما را نیز تقویت کند. به عنوان مثال در یک مطالعه مشخص شد که نوشیدن نیم لیتر آب سرد می‌تواند سرعت متابولیسم بدن را به مقدار ۳۰ درصد افزایش دهد. نکته دیگری که حائز اهمیت است این است که آب زمانی بیشتر تأثیر دارد که به عنوان جایگزینی برای نوشیدنی‌های شیرین استفاده شود.
درست یا غلط: نوشیدنی‌های کافئین‌دار موجب دهیدراتاسیون بدن می‌شوند
غلط! تحقیقات نشان داده‌اند که نوشیدن قهوه و سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار باعث کم آبی بدن نمی‌شود. بر اساس این مطالعات، مصرف نوشیدنی‌های کافئینی مانند قهوه یا چای، به طرز قابل ملاحظه‌ای سطح مایعات بدن را افزایش می‌دهد و اثر آن مشابه نوشیدنی‌های غیر کافئینی است. بله، ممکن است نوشیدن قهوه در ابتدا موجب افزایش ادرار شما شود، اما این به دلیل تحریک مثانه است. علاوه بر این، وقتی که به طور مرتب قهوه یا چای می‌نوشید و این کار برایتان عادت می‌شود، بدن شما نسبت به اثرات ادرارآور کافئین مقاوم می‌شود. پس می‌توانید به نوشیدن چای و قهوه خود ادامه دهید، به تعادل دقت کنید و آسوده باشید که کافئین، موجب دهیدراته شدن بدنتان نخواهد شد.
درست یا غلط: فقط زمانی که تشنه هستید آب بنوشید
تا حدودی درست است! البته این موضوع قابل بحث است. احساس تشنگی، معیار ایده‌آلی برای تعیین وضعیت هیدراتاسیون بدن شما نیست. معمولاً شما زمانی تشنه می‌شوید که ۳ تا ۵ درصد از میزان آب بدنتان کم شده است. اما هنوز شواهد مستحکمی وجود ندارد که نشان دهد این سطح از کم آبی مضر است. کم آبی بدن می‌تواند موجب ضعف، خستگی و در برخی مواقع سردردهای خفیف گردد.
جالب است بدانید که یک مطالعه نشان داده حتی کم آبی خفیف نیز می‌تواند باعث تغییراتی در عملکرد لایه‌های درون رگی شود که واکنش رگ‌های خونی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این مسأله ممکن است به عوارضی همچون افزایش فشار خون و حتی بالا رفتن خطر سکته قلبی یا مغزی منجر شود، البته اگر به بیماری‌های قلبی یا مشکلات عروقی مبتلا باشید. دلیل دیگری که باید بدن خود را هیدراته نگه دارید، کاهش احتمال سنگ کلیه در افرادی است که در این زمینه آسیب پذیر هستند.
درست یا غلط: شما باید هر روز ۸ لیوان آب بنوشید
غلط است! ممکن است نیاز بدن شما به آب، کمتر یا بیشتر از ۸ لیوان باشد؛ بنابراین عوامل مختلفی در تعیین میزان آب که باید مصرف کنید تأثیر گذار هستند. اگر زندگی فعالی دارید یا در مناطق گرمسیر زندگی می‌کنید، بیشتر از طریق عرق آب از دست می‌دهید و نیاز بیشتری به آب خواهید داشت. عامل دیگر نیز نوع رژیم غذایی شماست. اگر میوه‌ها و سبزیجات زیادی مصرف می‌کنید، بخشی از آب مورد نیاز بدن شما از طریق همین غذاها تامین می‌شود، پس ممکن است نیازی به نوشیدن آب فراوان نداشته باشید.
باورهای نادرست در مورد نوشیدن آب و هیدراتاسیون بدن
داروها نیز می‌توانند بر نیاز بدن به آب تأثیر بگذارند. داروهای مربوط به قلب و فشار خون ممکن است خاصیت ادرارآوری داشته باشند و منجر به از دست دادن مایعات شوند، بنابراین اگر این نوع داروها را مصرف می‌کنید، نیاز به آب بیشتری خواهید داشت. سن و سایز بدن نیز از عوامل دیگری هستند که در نیاز بدن به آب مؤثرند.
به عنوان مثال، افراد سالمندتر به طور بیشتری در معرض خطر کم آبی هستند و برای آنها، احساس تشنگی ممکن است به اندازه کافی نشان دهنده نیاز بدن به آب نباشد؛ بنابراین «میزان مشخصی» وجود ندارد که بگویید به چه مقدار آب نیاز دارید. به‌عنوان یک قاعده کلی، اگر به اندازه کافی آب به بدن خود برسانید، ادرارتان می‌بایست به رنگ زرد کمرنگ یا به رنگ کاه باشد.
اگر تمایلی به نوشیدن آب ندارید، چه باید بکنید؟
اگر از طعم آب ساده لذت نمی‌برید، می‌توانید برش‌هایی از میوه‌های دلخواه خود را به آن اضافه کنید؛ خیار، توت‌ها و یا گیاهان معطر گزینه‌های مناسبی برای طعم‌دار کردن آب هستند. می‌توانید چند ساعت آن را در یخچال قرار بدهید تا طعم‌ها بهتر ترکیب شوند. همچنین می‌توانید تکه‌های میوه را در قالب‌های یخ ریخته و هنگامی که مکعب‌های یخی آماده شد، آنها را به لیوان آب خود اضافه کنید؛ این کار ظاهر لیوان شما را زیباتر و جذاب‌تر می‌کند!
