لزوم رویکرد علمی و تحلیلی به تحقیقات جهت رفع مشکلات کشور/احترام به پژوهشگران برگزیده وزارت راه و شهرسازی

، امروز ۲۴ آذر، در مراسم بزرگداشت هفته پژوهش و فناوری که با حضور جبارعلی ذاکری، مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، نمایندگان سازمان برنامه و بودجه کشور، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس و سایر مهمانان برگزار شد تا از تلاش‌های محققان، مدیران، اعضای هیات علمی و کارشناسان پژوهشی در حوزه تحقیقات و فناوری خانواده وزارت راه و شهرسازی تقدیر شود، راهب با تبریک هفته پژوهش و فناوری، به تشریح اهداف، مأموریت‌ها و برنامه‌های این مرکز پرداخت.

راهب به تأسیس این مرکز در سال ۱۳۵۰ و تصویب اساسنامه آن در سال ۱۳۵۶ در مجلس آن زمان اشاره کرده و افزود: بهبود کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های شهری و روستایی، ارتقاء عدالت در سکونت، ایمنی و حمل‌ونقل، حفاظت از محیط‌زیست و توسعه پایدار عمران شهری و روستایی و نوسازی و ارتقای فناوری در تمامی حوزه‌ها از اهداف اصلی این نهاد به شمار می‌آیند.

سرپرست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین تأکید کرد که انجام تحقیقات و مطالعات کاربردی در زمینه‌های مسکن و شهرسازی، تهیه مقررات، استانداردها و دستورالعمل‌های مرتبط با ساختمان و مسکن، صنعت حمل‌ونقل و شهرسازی، نگهداری و کنترل شبکه شتاب‌نگاری، صدور گواهینامه و تأییدیه‌های فنی، و همچنین آموزش و ترویج دستاوردهای این مرکز از جمله مأموریت‌های مهم آن است که بر اساس آن، برنامه‌ها و سیاست‌ها در حال تدوین است.

وی در ادامه ضمن اشاره به برخی فعالیت‌های جاری مرکز، اظهار داشت: توسعه شبکه شتاب‌نگاری، کاهش ریسک و افزایش تاب‌آوری، تعیین حریم گسل‌ها، راه‌اندازی سیستم‌های پاسخ سریع و ارزیابی ایمنی ساختمان‌های حساس در برابر خطرات و همچنین ارزیابی وضعیت فرونشست زمین در کشور از جمله اقدامات قابل توجه در حال انجام توسط این مرکز هستند.

مرکز تحقیقات راه؛ مرجعی برای استانداردسازی، تدوین مقررات و ضوابط ساختمانی

جبارعلی ذاکری، مدیرعامل راه آهن جمهوری اسلامی ایران نیز در این مراسم تصریح کرد: ما مرجعیت مرکز تحقیقات را به منظور استانداردسازی و تدوین مقررات و ضوابط ساخت‌وسازها تأیید می‌کنیم.

مدیرعامل راه‌آهن با اشاره به اینکه موضوع انتقال فناوری سال‌هاست در کشور مطرح است اما اجرای آن به درستی انجام نشده، تأکید کرد: صنعتی‌سازی ساختمان باید با همکاری و همفکری مرکز تحقیقات و دست‌اندرکاران ساخت و ساز به مرحله اجرا درآید.

او همچنین ابراز امیدواری کرد که با گسترش فعالیت‌ها، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی بتواند در زمینه حمل‌ونقل، راه، راه‌آهن و حوزه‌های شهری ایفای نقش مؤثری کند.

ذاکری اشاره کرد که ایجاد مراکز علمی تحقیقاتی، مراکز رشد و دانش بنیان در دانشگاه‌ها زمینه‌ساز شکل‌گیری دانشگاه‌های جامعه محور در کشور است.

او همچنین افزود: در حال حاضر شاهد تأسیس مراکز پیش رشد، رشد، نوآوری و فناوری در ۱۴ دانشگاه معتبر کشور هستیم و باید بتوانیم از ظرفیت‌های این مراکز تحقیقاتی برای دستیابی به اهداف و مأموریت‌ها بهره‌برداری کنیم.

وی در خاتمه بیان کرد: امروزه حل مسائلی نظیر ناترازی انرژی، انتقال فناوری و صنعتی‌سازی ساختمان نیازمند همکاری و هم‌افزایی ارگان‌ها با مراکز تحقیقاتی است.

شرایط جهانی به سمت دانش‌محور شدن پیش می‌رود

بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در اشاره به موانع توسعه پژوهش در اقتصاد و مدیریت کشور، گفت: یکی از این موانع، وجود بوروکرات‌های سنتی در نهادها و سازمان‌هاست که تجربه‌های درست یا نادرستی را کسب کرده‌اند و کمتر به فناوری‌های نوین توجه دارند.

وی تأکید کرد: شرایط بین‌المللی به گونه‌ای است که پژوهشگران فرصت بیشتری برای نقش‌آفرینی دارند. همچنین در نظام‌های غربی، محور تمامی نهادها، اقتصاد می‌باشد و آن‌ها به دنبال تبدیل کشورشان به کارگاه اقتصادی و رشد اقتصادی هستند که واقعاً در این زمینه به خوبی عمل می‌کنند.

نگاهداری در ادامه به کمبود مدیران متخصص در کشور به عنوان یکی از دلایل ناکارآمدی پژوهش و فناوری اشاره کرد و گفت: ما ماهیت نهادینه‌ای برای تربیت مدیران ارشد در کشور نداریم و اگر هم وجود داشته باشد، کم‌رنگ است.

وی یادآور شد: در سطح بین‌الملل، کارکرد اصلی احزاب، تربیت افراد برای آینده و مدیریت است، اما در کشور ما، احزاب فقط به شکل موقتی و غیرنهادینه به فعالیت می‌پردازند و به همین دلیل شاهدیم برخی افراد در اوج قدرت قرار دارند که در واقع بیشتر به «کسب قدرت» می‌پردازند تا «اداره قدرت» و این موضوع باعث بروز مدیریت تجربی و آزمون و خطا در کشور شده است.

نگاهداری در خصوص دیگر موانع عدم تأثیرگذاری پژوهش و فناوری به مشکلاتی اشاره کرد که به دلیل حضور بوروکرات‌های قدیمی در سازمان‌ها، مانع از نوآوری و ارائه راهکارهای علمی شده‌اند.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین تعارض منافع را به عنوان مانع سوم معرفی کرد که موجب می‌شود نتایج تحقیقات به هرحال نادیده گرفته شوند.

نگاهداری، بر لزوم مسأله محور شدن پژوهش‌های کشور تأکید کرده و خاطرنشان ساخت: عرض وجود پژوهش با ارزشمند بودن و گزینش از مباحث مهم کشور، باید به گونه‌ای باشد که نتایج آن بر زندگی مردم تاثیر مثبت بگذارد. همچنین امانت‌داری و اخلاق حرفه‌ای باید در رفتار پژوهشگران پیش شرط اساسی باشد تا از خطری که ممکن است قدرت‌مداران ایجاد کنند، جلوگیری شود.

وی علم، پژوهش و فناوری را به عنوان موتور محرکه اقتصاد و محور تحولات تا سال ۲۰۵۰ معرفی کرده و یادآور شد: در دنیای کنونی، توجه به پژوهش و فناوری یک ضرورت است و باید برای مواجهه با چالش‌های پیچیده حتی در حوزه حکمرانی به این عوامل تکیه کرد.

تجهیز مرکز تحقیقات مسکن به آزمایشگاه‌های تخصصی

سعید بختیاری، رئیس بخش مهندسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز گفت: این مرکز دارای آزمایشگاه‌های تخصصی در حوزه مصالح، فناوری بتن، سازه، ژئوتکنیک، انرژی، تأسیسات و قیر و آسفالت است. در زمینه مهندسی آتش، برای اولین بار در کشور در سال ۱۳۷۵ رویکرد علمی به تحقیق در خصوص مقاومت در برابر آتش آغاز شد و سپس توسعه بیشتری پیدا کرد.

اطهر نژادی، مشاور مقام عالی وزارت راه و شهرسازی نیز در این مراسم اظهار داشت: پژوهش به عنوان پیشران توسعه اقتصادی کشور به شرط انطباق با شرایط بومی ایران اهمیت دارد. مرکز تحقیقات با سابقه بلند خود، می‌تواند به عنوان بازوی قدرتمند در ایجاد تحقیقات مؤثر در کشور عمل کند. تمامی اهداف وزارت راه و شهرسازی در اجرای پژوهش‌های مرتبط با راه و مسکن باید توسط این بازوی قوی انجام شود. همچنین این مرکز باید در حل مشکلات قانونی موجود در حوزه مسکن و شهرسازی همکاری کند.

وی خاطرنشان کرد: برای توسعه تحقیقات، نیاز به همکاری نزدیک با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد.

در پایان این مراسم، از پژوهشگران منتخب خانواده وزارت راه و شهرسازی قدردانی شد.