تمامی اطلاعات ضروری درباره آنتی هیستامین‌ها

بسیاری از افراد با واژه داروی آنتی هیستامین آشنا هستند و احتمالاً به دلایل مختلفی از قبیل سرماخوردگی، آبریزش بینی یا انواع آلرژی‌ها به این دارو مراجعه کرده‌اند، خواه به دستور پزشک باشد یا بدون آن. نام این دارو که از دو واژه «آنتی» به معنای ضد و «هیستامین» به عنوان یک ترکیب آلرژیک تشکیل شده، به خوبی شرح‌دهنده کارکرد آن است.

به نقل از فرارو، آنتی هیستامین‌ها چه نوع دارویی هستند و کدام اختلالات را درمان می‌کنند؟ آیا می‌تواند مصرف آن‌ها عوارض جانبی به همراه داشته باشد یا آیا می‌توان به راحتی و بدون مشورت با پزشک از آن‌ها استفاده کرد؟ آیا راهکارهای طبیعی به عنوان جایگزین‌های آنتی هیستامین وجود دارد؟ به این سؤالات در ادامه این مقاله پاسخ خواهیم داد؛ پس تا پایان ما را همراهی کنید.

آنتی هیستامین چیست؟

هیستامین یک ترکیب آلرژی‌زاد است که از برخی از گلبول‌های سفید مانند ماستوسیت‌ها و بازوفیل‌ها تحت تأثیر یک آنتی‌ژنی (آلرژن) ترشح می‌شود و باعث بروز واکنش‌های آلرژیک در بدن می‌گردد. استعداد به آلرژی به صورت ژنتیکی از پدر و مادر به فرزندان منتقل می‌شود و نشانه آن وجود مقادیر زیادی از آنتی‌کورهای ایمونوگلوبولین E است. یکی از ویژگی‌های مشخص آنتی‌کورهای ایمونوگلوبولین E چسبندگی قوی آن‌ها به ماستوسیت‌ها و بازوفیل‌هاست. زمانی که یک ماده آلرژن که دارای چندین محل گیرنده است، با تعدادی از آنتی‌کورهای متصل به گلبول‌های سفید ترکیب شود، باعث تغییرات فوری در غشای سلول می‌شود.

تعدادی از ماستوسیت‌ها و بازوفیل‌ها می‌پندارند و محتویات خود را آزاد می‌سازند، همچنین مواد اضافی که در گرانول‌ها ذخیره نشده‌اند نظیر «هیستامین» را ترشح می‌کنند. اتصال آنتی‌کور و ماده آلرزن نفوذپذیری غشای ماستوسیت‌ها را تغییر داده و به یون‌های کلسیم اجازه می‌دهد که از خارج به داخل سلول نفوذ کنند. یون‌های کلسیم پس از ورود به سلول به مکانیزم ناشناخته‌ای پاسخ «اگزوسیتوز» را تحریک می‌کنند، به این معنی که گرانول‌های حاوی هیستامین به سطح سلول آمده و با غشای پلاسمایی ترکیب می‌شوند و محتویات خود را به محیط بیرون می‌ریزند؛ به این ترتیب هیستامین آزاد شده به بروز حساسیت در بافت یا اندام مربوطه می‌انجامد.

هرگاه هیستامین به گیرنده‌های خاص سلول‌های گوناگون متصل گردد، التهاب موضعی ایجاد می‌کند. پاسخ التهابی بافت ریه در برابر هیستامین می‌تواند بسیار شدید باشد. هیستامین علاوه بر گشاد کردن عروق خونی بافت‌های سطحی در مجاری تنفسی، ترشح مایعات مخاطی را نیز در این مجاری تحریک می‌نماید. این ترکیب همچنین باعث انقباض عضلات نایژه‌ها و دیگر راه‌های تنفسی می‌شود؛ به همین دلیل، افراد مبتلا به تب یونجه معمولاً از آبریزش بینی و دشواری در تنفس رنج می‌برند.

از دیگر اثرات هیستامین می‌توان به افزایش ترشح در معده، گشاد شدن عروق خونی اعضای بدن، آسیب به بافت‌ها از طریق پروتئازها و … اشاره کرد. آنتی هیستامین‌ها (antihistamines) موادی هستند که توانایی خنثی کردن اثرات هیستامین را از طریق مکانی غیر از تولید ماده مخالف آن دارند. آنتی هیستامین‌ها به معنای رقابت برای اشغال گیرنده‌های غشای پلاسمایی سلول‌ها با هیستامین هستند. این مواد التهابات را تحریک نمی‌کنند و با اشغال گیرنده‌های هیستامین تأثیرات منفی آن را کاهش می‌دهند.

انواع آنتی هیستامین‌ها

آنتی هیستامین‌ها انواع مختلفی دارند که برخی از آن‌ها روند بهبودی را کند می‌کنند. به طور کلی، این داروها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند. گروه اول که قدیمی‌تر است به عنوان نسل اول آنتی هیستامین‌ها شناخته می‌شود، دارای عوارض جانبی بیشتری بوده و به خاطر ویژگی آرام‌بخش خود شناخته می‌شوند. این مورد بارزترین تفاوت بین نسل اول و دوم آنتی هیستامین‌ها است.

الف) نسل اول آنتی هیستامین‌ها

عوارض جانبی آنتی هیستامین‌های نسل اول

از جمله عوارض جانبی آنتی هیستامین‌های نسل اول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ــ خواب‌آلودگی
ــ خشکی دهان، گلو و بینی
ــ سردرد
ــ سرگیجه
ــ حالت تهوع
ــ استفراغ
ـ از دست دادن اشتها
ــ یبوست
ــ احتقان سینه
ــ ضعف عضلانی
ــ بیش فعالی، به‌ویژه در کودکان
ــ اضطراب

هشدارهای مصرف داروهای نسل اول آنتی هیستامین

استفاده از نسل اول آنتی هیستامین برای بیمارانی که پروستات آن‌ها بزرگ است مناسب نیست، زیرا این داروها ممکن است مشکل ادرار شما را وخیم‌تر کنند. قبل از مصرف این داروها، لازم است با پزشک خود درباره موارد زیر مشورت نمایید:
ــ مشکل تنفس از آمفیزم یا برونشیت مزمن
ــ گلوکوم
ــ فشار خون بالا
ــ بیماری قلبی
ــ تشنج
ــ مشکلات تیروئیدی
در صورتی که داروهای دیگری مصرف می‌کنید که باعث خواب‌آلودگی می‌شود و به عنوان آرام‌بخش محسوب می‌شوند، پیش از استفاده از آنتی هیستامین‌های نسل اول با پزشک خود مشورت کنید. همچنین باید از مصرف الکل به همراه هر نوع آنتی هیستامین اجتناب کنید؛ چرا که این کار می‌تواند عوارض خواب‌آلودگی را تشدید نماید.

ب) نسل دوم آنتی هیستامین‌ها

۳. فکسوفنادین (Fexofenadine): فکسوفنادین، که با نام تجاری Allegra شناخته می‌شود، از دیگر داروهای نسل دوم است که برای درمان انواع حساسیت‌ها و آلرژی‌ها تجویز می‌شود. عوارض جانبی این دارو شامل سردرد، سرگیجه، اسهال، استفراغ، درد در نواحی بازو، پاها یا کمر، درد در زمان قاعدگی، ورم صورت، گلو، زبان، لب‌ها، چشم‌ها و ایجاد مشکلات تنفسی یا بلع است.

موارد استفاده از داروهای آنتی هیستامین

آنتی هیستامین معمولاً برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌های آلرژیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو می‌تواند به شکل خوراکی، اسپری بینی، قطره چشمی یا به صورت تزریقی ارائه شود. بیماری‌هایی که برای درمان آن‌ها آنتی‌هیستامین تجویز می‌شود، شامل موارد زیر هستند:

 

بهترین آنتی هیستامین‌های طبیعی کدامند؟

به جز داروهای آنتی هیستامین، گیاهان و میوه‌های مختلفی نیز وجود دارند که اثری مشابه داروهای آنتی هیستامین دارند و می‌توان از آن‌ها به عنوان جایگزینی برای این داروها بهره گرفت. مهم‌ترین آنتی هیستامین‌های طبیعی شامل موارد زیر هستند:

۱. گزنه: گزنه که معمولاً به صورت چای مصرف می‌شود، یک آنتی هیستامین قوی و تثبیت‌کننده مغزی محسوب می‌شود.
۲. آویشن: آویشن یک گیاه غنی از مواد مغذی است و حاوی مقادیر بالای ویتامین C بوده که با فلانوئیدها ترکیب می‌شود و به سمت سلول‌های مغز می‌رود. همچنین دارای خواص ضد میکروبی است.
۳. ترخون: ترخون بو و عطری خوش دارد و به عنوان یکی از بالاترین منابع غذایی آنتی‌اکسیدان در میان گیاهان دارویی شناخته می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که این گیاه به تثبیت سلول‌های مغزی کمک می‌کند.
۴. بابونه: بابونه معمولاً به صورت چای مصرف می‌شود. گل‌های تازه آن در دسترس هستند و در حالت خشک نیز استفاده می‌شود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که بابونه از آزاد شدن هیستامین از سلول‌های مغزی جلوگیری می‌کند.
۵. ریحان: ریحان به خاطر طعم شیرینی طبیعی‌اش شناخته می‌شود و به عنوان یک آداپتوژن با خواص ضد آنافیلاکتیک، آنتی هیستامین و خواص تثبیت‌کننده سلولی مغز شناخته می‌شود.
۶. نعناع: گفته می‌شود که فلانوئیدهای موجود در نعناع تأثیر قوی در کاهش هیستامین‌های آزاد شده از سلول‌های مغزی دارند و به‌ویژه در درمان آلرژی مؤثر هستند.
۷. زردچوبه: زردچوبه یک ادویه است که در بهبود رنگ غذا تأثیرگذار است. این چاشنی دارای خواص ضدالتهاب و آنتی‌اکسیدانی قوی است و تحقیقات نشان داده‌اند که این چاشنی از فعالیت سلولی مغزی جلوگیری می‌کند.
۸. دانه و روغن زیره سیاه: ادویه‌ای با طعم تند و مشابه پونه، به عنوان آنتی هیستامین و آنتی‌اکسیدان عمل کرده و از لایه مخاطی معده محافظت می‌کند؛ هم‌چنین می‌توانید از دانه یا روغن آن استفاده نمایید.
۹. سبوس برنج سیاه: برنج سیاه به خاطر فواید فراوانش شناخته شده است. تحقیقات حاکی از آن است که رژیم غذایی حاوی برنج سیاه قادر به کاهش التهاب و جلوگیری از آزاد شدن هیستامین می‌باشد.
۱۰. جوانه نخود فرنگی: جوانه نخود فرنگی دارای میزان بالایی از دی‌آمینوکسیداز است (آنزیمی که هیستامین‌های اضافی سلولی را کاهش می‌دهد). تمام خانواده باقالی‌ها دارای این آنزیم هستند، اما این ماده به‌طور خاص در نخود فرنگی، عدس و جوانه‌های آن‌ها بیشتری است.
۱۱. پیاز: پیاز به دلیل خواص غنی و پروبیوتیکی خود در کاهش آزاد شدن هیستامین، تثبیت سلول‌های مغزی و کاهش سطح هیستامین اضافی در خون مؤثر است.
۱۲. سیر: سیر نیز به مانند پیاز حاوی خواص غنی و آنتی‌اکسیدان می‌باشد و در جلوگیری از آزاد شدن هیستامین از سلول‌های مغزی به کار می‌رود.
۱۳. انار: انار می‌تواند در قطع آبریزش بینی مؤثر باشد. این میوه سرشار از پلی‌فنول‌ها مانند تانن‌ها و آنتوسیانین‌هاست و آنتی‌اکسیدان بیشتری نسبت به چای سبز دارد. بررسی‌ها نشان داده‌اند که انار به عنوان تثبیت‌کننده سلول‌های مغزی نیز عمل می‌کند.
۱۴. هلو: هلو، میوه تابستانی شیرینی است که مطالعات نشان داده‌اند می‌تواند از بروز التهاب ناشی از آلرژی‌های سلولی جلوگیری کند.
۱۵. سیب: سیب‌ها نه تنها از لحاظ مواد مغذی غنی نیستند، بلکه دارای فلانوئیدها و پلی‌فنل‌های بیشتری نسبت به چای سبز هستند. تحقیقات نشان داده است که این میوه می‌تواند هیستامین را از سلول‌های مغزی آزاد کند.