۳۰ درصد وب سایت های خارجی به علت تحریم و فیلترینگ غیرقابل دسترسی هستند

مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت اظهار داشت که کیفیت خدمات ارائه شده به شدت کاهش یافته و در پی این امر، بخش بزرگی از کاربران ناگزیر به استفاده از VPN شده اند که موجب بروز اختلال در دسترسی ها گردیده است.

در پنجمین جلسه از سلسله نشست های کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران با عنوان «اینترنت، فیلترینگ، ما و شما؛ پسافیلترینگ»، شرکت کنندگان به بحث درباره پیامدها و چالش های فیلترینگ از جوانب حقوقی، اجتماعی، اقتصادی و امنیت سایبری پرداخته و به بررسی ضرورت های دوران پسافیلترینگ پرداختند. به ویژه بهزاد اکبری، معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، مهم ترین اقدام در این دوران را مذاکرات و اقدام های حقوقی با هدف رفع تحریم ایران از سوی پلتفرم های جهانی عنوان نمود.

خواست بخش خصوصی گشایش در فضای مجازی است

سادینا آبایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران، بر این موضوع تأکید کرد که خواسته اصلی بخش خصوصی از مسئولان، رفع فیلترینگ و ایجاد فضای مجازی باز است. او ادامه داد که به نظر می رسد دولت قصد تغییر الگوی فعلی در فضای مجازی را دارد، اما باید چارچوب های مشخصی تعیین گردد.

آبایی همچنین بیان کرد: ما در پی افزایش ۱۰ درصدی درآمدهای دیجیتال هستیم و این سؤال مطرح است که با این اینترنت چگونه می توان به چنین رشدی دست یافت.

او ضمن اشاره به این مطلب که توجه به قانون اساسی می تواند راه گشا باشد، افزود: وجود قوانین و مصوبات متعدد در نهایت موجب می شود که مردم نتوانند به درستی قانون اساسی را بخوانند و از حقوق خود آگاه شوند. برای نمونه در زمینه هوش مصنوعی، بالغ بر ۱۵ سند وجود دارد که مطالعه آن ها زمان بر است.

مدیر کمیسیون فاوای اتاق ایران تأکید کرد: سرعت اینترنت در کشور بسیار پایین است و شبکه ما دچار آلودگی هایی است که لازم است از حملات احتمالی به کشور در امان بمانیم، چرا که این وضعیت از رشد و توسعه در این حوزه جلوگیری می کند. از سوی دیگر، ارتباطات بانکی برای فعالیت های ما حیاتی است.

آبایی تصریح کرد: اطلاعات مربوط به زمان فیلترینگ باید دقیق تر باشد تا بتوانیم روندهایی که طی کرده ایم را مشخص کنیم و با توجه به آمار موجود وضعیت کنونی را ارزیابی کنیم. ما به اطلاعات و آمار قابل اعتماد نیاز داریم. میزان خسارات ناشی از فیلترینگ به کسب وکارها چقدر است؟ شاخص های ما برای اندازه گیری مشخص نیست.

او همچنین به اهمیت جذب سرمایه اشاره کرد و گفت: امنیت در سرمایه گذاری باید ایجاد شود تا بتوانیم سرمایه گذاران را جذب کنیم.

کاهش رشد ترافیک اینترنت در ایران طی دو سال و نیم گذشته

ادامه این نشست با سخنان بهزاد اکبری، معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، همراه بود که در آن تصریح کرد: توسعه شبکه های ۳G و ۴G از سال ۱۳۹۳ آغاز و به سرعت در کشور گسترش یافت. وی گفت: از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ رشد خوبی در این حوزه داشتیم و مصرف سالانه ترافیک ۷۰ درصد افزایش یافت. با شیوع کرونا در سال ۱۳۹۸، رشد ما از میانگین جهانی نیز بیشتر بود. اما با ورود به سال ۱۴۰۱ با محدودیت هایی مواجه شدیم که به کاهش شدید ترافیک داده ها انجامید. اکنون نیز با تلاش های دولت، تازه به وضعیت سال ۱۴۰۱ نزدیک شده ایم.

او اذعان داشت که رشد جهانی ترافیک به طور متوسط هر ساله بین ۲۵ تا ۳۰ درصد است و در دو سال و نیم گذشته نه تنها این رشد را تجربه نکردیم بلکه به عقب گرد نیز دچار شدیم. این عقب گرد تأثیر شدیدی بر سرمایه گذاری در بخش ارتباطات داشته و سرمایه گذاری به زیر ۲۰۰ همت کاهش یافته است. دو اپراتور ما فروش زیر ۱۰۰ همت را داشته اند که آسیب جدی به توسعه کشور وارد خواهد کرد.

۳۰ درصد دامنه های خارجی به دلیل تحریم ها و فیلترینگ قابل دسترسی نیستند

اکبری بیان داشت: کیفیت سرویس های ارائه شده به شدت دچار کاهش شده و به همین دلیل محدودیت ها کاربران زیادی را به استفاده از VPN وادار کرده و در نتیجه، دسترسی ها با اختلالاتی مواجه گردیده است.

او همچنین وضعیت آلودگی شبکه را بسیار نگران کننده توصیف کرد و گفت: به عنوان مثال، روز گذشته ۱۱ هزار و ۷۴۵ حمله از ایران به خارج انجام شده است. در همین حال، تا این لحظه از امروز، تعداد حملات از خارج به ما ۱۳۷ مورد بوده است. این وضعیت ناشی از آلودگی شدید دستگاه های مردم است، در حالی که ۷۰ درصد ترافیک مصرفی در شبکه های موبایل صورت می گیرد.

اکبری تأکید کرد: این حجم از حملات باعث شده IP های ایران در فهرست سیاه قرار بگیرند. این موضوع را باید به تحریم ها اضافه کنیم. در حال حاضر ۱۶ هزار و ۲۳۹ دامنه به دلیل آلودگی ها و تحریم ها برای کاربران ایرانی غیرقابل دسترس هستند. به عبارتی بدون احتساب محدودیت های فیلترینگ، به دلیل تحریم ها ۱۷ درصد از دامنه های خارجی و با در نظر گرفتن فیلترینگ، ۳۰ درصد از آنها کماکان از دسترس کاربران خارج شده اند.

به منظور توسعه اکوسیستم فناوری، نیاز داریم به بازارهایی فراتر از مرزهای ایران

وی در ادامه، به حمایت از تولید داخلی پرداخت و گفت: شرکت های تلکام از تولیدات داخل حمایت کرده اند، اما کوچک بودن این بخش مانع توسعه اکوسیستم است. ما در شبکه خود تجهیزاتی داریم که توسط شرکت های داخلی ساخته شده اند، اما برای پایدار ماندن نیاز به دسترسی به بازارهای فراتر از ایران داریم.

اکبری ادامه داد: اگر دولت سیزدهم در چهار سال آینده، با رویکردی صحیح در حوزه فناوری اطلاعات تحولی ایجاد کند، به مهم ترین هدف رسیده است. ما منابع انسانی و مالی لازم برای تحول در این حوزه داریم و این حوزه بر بقیه صنایع تأثیرگذار خواهد بود. بدون تحول در صنایع دیگر، قدرت رقابتی ما از بین خواهد رفت. در عرصه دیجیتال باید در سطح پیشرفته ای قرار داشته باشیم و برای توسعه کشور چاره ای جز بازگشت به مسیر رشد دیجیتال نداریم.

برای احیای امید در حوزه دیجیتال، نیازمند سیاست گذاری شفاف هستیم

اکبری تصریح کرد: ارتباط شفاف با مردم موجب خواهد شد تا آنها شرایط و تغییرات را بپذیرند. با ترسیم چشم انداز روشن، سرمایه گذاری صورت می گیرد. مهم ترین اقدام دولت باید سیاست گذاری و تعریف چشم انداز روشن باشد تا امید به حوزه دیجیتال بازگردد و در پی آن سرمایه گذاری نیز انجام گردد تا مشکلات احتمالی سریع تر برطرف شوند.

او تأکید کرد: ما باید محدودیت ها را رفع کنیم، اما نباید نگاه مان دوگانه باشد. نمی توانیم بپذیریم که محتوای نامناسب به گروه های آسیب پذیر ارائه شود. اما این محدودیت ها باعث شده تا کاربران و همچنین صنعت و زیرساخت ها در معرض خطر قرار گیرند. اصلاح این مسیر یک ضرورت به شمار می آید.

مذاکره و رفع محدودیت های ناشی از تحریم ها، مهم ترین اقدامات است

معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت بیان کرد: دسترسی کاربران ایرانی به بسیاری از پلتفرم های بین المللی مانند گوگل و چت جی پی تی مسدود شده است و در دوران پسافیلترینگ، مهم ترین اقدام، مذاکره و اقدامات حقوقی بین المللی به منظور رفع محدودیت های تحریم می باشد.

او همچنین افزود: دفاع از حقوق مردم و فعالان اکوسیستم در سطح بین المللی و انجام اقدامات حقوقی جدی با استخدام وکیل، باید در اولویت قرار گیرد. این موضوع در دستور کار وزارتخانه است.

اکبری تصریح کرد: با وجود تحریم ها، حتی اگر فیلترها برداشته شوند، فیلترشکن ها همچنان فعال خواهند ماند و به وضعیت پیش از سال ۹۴ بازنخواهیم گشت. اما این امر مسیر ما را هموارتر خواهد کرد؛ چرا که نمی توان در مورد پلتفرمی که ما را تحریم کرده و در ایران نیز فیلتر است، به مذاکره پرداخت.

او در ادامه به برگزاری رویداد دوبی توسط وزارت ارتباطات برای معرفی ظرفیت های کسب وکارهای ایرانی اشاره کرد و گفت: وزارت ارتباطات این آمادگی را دارد که شرایط سرمایه گذاری های خارجی و داخلی را برای اتصال اکوسیستم منطقه ای فراهم کند.

اکبری افزود: سرمایه گذاری در زیرساخت های فیبر از واجبات است. اگرچه سرمایه گذاری هایی قبلاً انجام شده، اما به دلیل تداوم فیلترینگ، موفقیت آمیز نبوده اند. با از بین رفتن محدودیت ها، استفاده از سرویس های جدید برای کاربران منطقی خواهد بود. او همچنین تأکید کرد: سرمایه گذاران به قطعیت در سیاست گذاری نیاز دارند و باید از بیم بازگشت سرمایه خود مطمئن باشند.

خواسته بخش خصوصی در اقتصاد دیجیتال باید تسهیل اتصال عرضه و تقاضا باشد

پیام باقری، نایب رئیس اتاق ایران، نیز در این نشست به تبعات اقتصادی فیلترینگ اشاره کرده و گفت: بخش خصوصی نقش بسیار مؤثری در دستیابی به هدف رشد ۸ درصدی اقتصاد دارد و از پتانسیل لازم برای تحقق آن برخوردار است. اما شرط این تحقق، جلب همکاری تمامی حوزه های اقتصاد کشور و فراهم آوردن بسترهای لازم برای دستیابی به این ظرفیت می باشد.

او افزود: در اقتصاد دیجیتال فضایی بسیار بزرگ برای فعالیت وجود دارد، اما ابزارهای لازم فراهم نشده است. در حالی که مدت هاست موضوع دولت الکترونیک در حال پیگیری بوده، بسیاری از کشورهایی که این معضل را دیرتر از ما مطرح کردند، اکنون از ما پیشی گرفته اند. چرا اقتصاد دیجیتال و کسب وکارهای آنلاین به صورت چشمگیری در حال رشد نیستند؟! در حالی که توسعه این حوزه حتی می تواند به مقابله با چالش های بزرگی نظیر آلودگی هوا به واسطه کاهش جابجایی فیزیکی کمک کند.

باقری افزود: برای دستیابی به رشد ۸ درصدی لازم است که تمامی کشور بسیج شده و بخش خصوصی در توسعه اقتصاد دیجیتال فعال گردد. این حوزه یک بازار بین المللی است و زیرساخت ها باید برای ایجاد ارتباط ما با دنیا فراهم باشد. ایرانیان از توانمندی های بالایی برخوردارند و در مارکت بزرگ داخلی و خارجی با تقاضاهای زیادی روبرو هستیم. آنچه باید در این میان صورت گیرد، اتصال ظرفیت های عرضه به تقاضاها است. این موضوع شامل تمامی بخش های اقتصادی می شود.

نایب رئیس اتاق ایران با اشاره به وجود تقاضا بالغ بر هزار میلیارد دلار در کشورهای همسایه، گفت: نسبت به سهم ما از ۵۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی، نیاز به اتصال و هم افزایی داریم.

اتاق ایران باید نقشه راهی برای همسان سازی عرضه و تقاضا در اقتصاد دیجیتال تدوین کند

او تأکید کرد: در حوزه اقتصاد دیجیتال نیز ما باید بر خواسته همسان سازی تأکید کنیم و اتاق ایران باید برنامه ای در این زمینه تدوین نماید. باید بدانیم در چه زیست محیطی قرار داریم، چه می خواهیم و چگونه می خواهیم به آن هدف برسیم و نقش اتاق و فعالان اقتصادی در این مسیر چیست.

باقری ادامه داد: به جز رفع فیلترینگ، به دسترسی به اینترنت پرسرعت و افزایش پهنای باند و همچنین سرمایه گذاری نیاز داریم. بخش خصوصی باید در توسعه زیرساخت های اقتصاد دیجیتال سرمایه گذاری کند. اما این موضوع زمانی امکان پذیر است که مدل های کسب وکار توجیه پذیر وجود داشته باشد. اگر سرمایه گذار مطمئن باشد که اصل سرمایه اش و عواید آن تضمین شده خواهد بود، قطعاً برای سرمایه گذاری بدون تردید اقدام خواهد کرد.

او بر اهمیت قوانین حمایتی و مشوق ها در حوزه اقتصاد دیجیتال تأکید کرده و گفت: یکی از نواقص جدی که در کشور وجود دارد، فقر اطلاع رسانی در زمینه اقتصاد دیجیتال است. این نقیصه باید از طریق برگزاری چنین رویدادهایی برطرف شود.

رفع فیلترینگ، اقدامی کم هزینه برای احیای سرمایه اجتماعی دولت است

فرزین فردیس، عضو هیئت رئیسه اتاق تهران، نیز در این نشست به مشکلات اقتصادی ایران اشاره کرده و گفت: ناترازی انرژی در کشور تهدیدی برای کارخانه ها و تولیدکنندگان است. حجم بالای مسائل و چالش ها در تعامل تجاری و کسری تراز تجاری منفی ۱۷ میلیارد دلار فشار زیادی به کشور وارد کرده است.

عضو هیئت رئیسه اتاق تهران تصریح کرد: برای انجام اقدامات جدید در عرصه اقتصاد به سرمایه مالی نیاز داریم، در حالی که از طرف دیگر، رفع فیلترینگ می تواند اقدام کم هزینه ای باشد.

فیلترینگ در ایران به مسئله ای پیچیده و اجتماعی تبدیل شده است

محمد کشوری، پژوهشگر، به این موضوع پرداخت که در دهه ۸۰ دو قانون تجارت الکترونیک و تغییر ساختار وزارت ارتباطات در مجلس ششم تصویب شد و این قوانین در آن زمان پیشرو بودند. او ادامه داد: در سال ۸۳ مردم به ارزش ۴ میلیارد دلار برای دریافت سیم کارت ثبت نام کردند و دولت بر توسعه شبکه موبایل تأکید داشت.

کشوری خاطرنشان کرد: در آن زمان وبلاگ نویسی رواج پیدا کرد و زبان فارسی به عنوان هفتمین زبان وبلاگ نویسی مطرح شد و رونق زیادی داشت. در سال ۸۷، شبکه اجتماعی «کلوب» در ایران با یک میلیون کاربر قابل توجه بود.

کشوری تأکید کرد: وقتی بحث رفع فیلترینگ مطرح می شود، مقصود تنها سایت های پورنوگرافی، قمار و فیشینگ نیست. بنابراین به این نتیجه می رسیم که برای برخی موارد مصلحتی ممکن است که نیاز به فیلتر وجود داشته باشد، اما این موضوع شامل همه پیام رسان ها و نرم افزارهای ارتباطی نمی شود.

در ادامه، جهانگیر آقازاده، نماینده سازمان نصر، در مورد فیلترینگ و دوران پسافیلترینگ صحبت کرد و گفت: فیلترینگ به راحتی با فشار یک دکمه انجام می شود، اما جبران خسارت های ناشی از آن بسیار دشوار است و قسمت زیادی از این جبران خارج از دست ماست.

آقازاده ادامه داد: رفع فیلتر نرم افزارهایی مانند واتساپ و گوگل پلی ۶ ماه زمان برده و میلیاردها تومان هزینه صرف شده تا ما بتوانیم واکنشی به رفتار غیرمعمول کاربران داشته باشیم. همچنین پهنای باندی که به دلیل حملات داخلی و ترافیک غیرعادی فیلترشکن ها ایجاد شده، برای ما هزینه بر بوده است.

او همچنین اشاره داشت که برخی دیتاسنترهای ما به پلتفرم های فیلترشکن تبدیل شده اند. این صنعت ۶۰ همت درآمد زیرزمینی دارد و ۱۰ برابر این درآمد، مردم به استفاده رایگان از فیلترشکن ها روی آورده اند. اصلاح این وضعیت به زمان و تلاش مضاعف نیاز دارد.